Wednesday 3 July 2013

Part – 7 How to select mobile phone network operator for Myanmar? by Dr. Sann Maw

Part – 7 How to select mobile phone network operator for Myanmar?

က်ဳပ္တုုိ႔ ဒီအပိုု္င္းမွာေတာ့ ေၿပာ ဖုုိ႔ရန္က်န္ေနေသးတဲ့..  နံပါတ္ ၄ direct assignment methods လိုုင္စင္ခ်ေပးတဲ့ နည္းနဲ႔   အမွတ္ေပး စည္းမ်ည္း ေတြ အေၾကာင္းကိုု ေၿပာၾကရေအာင္။
direct assignment methods ဆုုိတာက ေတာ့ လြယ္လြယ္ေၿပာရရင္. ေလလံဆြဲစရာ. ဝင္ၿပိဳင္စရာ မလုုိပဲ အထူးအခြင့္ အေရးအေနနဲ႔ ဦးစားေပးပီး ခ်ေပးလိုုက္တာမ်ိဳးကိုု ေခၚပါတယ္။ ဒီလိုု ခ်ေပးရာမွာ လုုပ္ပိုုင္ခြင့္ ရသြားတဲ့ company အဖြဲ႔ အစည္း အေနနဲ႔.. ေလလံကိုုေစ်းၾကီးၾကီး ေပးဆြဲစရာမလိုုၿခင္း..နဲ့ တၿခားခြ်င္းခ်က္ နဲ့ ဦးစားေပးခံရတဲ့ ကိတ္စေတြလဲ ရရွိနုုိင္ပါတယ္။ ဥပမာ. ၿပရရင္.. MPT နဲ႔ ရတနာပံုုတယ္လီ ပိုု႔ ဆုုိတဲ့ ၿပည္တြင္း company ၂ခုုဟာ ခုုအစိုုးရကက်င္းပတဲ့ ပြဲ မွာ ဝင္ၿပိဳင္စရာ မလုုိဘူးလိုု႔ သိရပါတယ္။ ဒါဟာ နံပါတ္ ၄ နည္းလမ္း direct assignment methods ကိုု သံုုးပီး လုုပ္ပိုုင္ခြင့္ ခ်ေပးလိုုက္တဲ့ သေဘာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုု့ လုုပ္ပိုုင္ခြင့္ ခ်ေပးတာဟာ.. ဘယ္လိုု accessment criteria ေတြနဲ့ ခ်ေပးလိုုက္တယ္ဆုုိတာေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာ မသိရဘူး..သတင္း ထုုတ္ၿပန္တာ မေတြ႔ရဘူး။ သူတုုိ႔အေနနဲ့ radio spectrum bandwidth ကိုု တၿခားနုုိင္ငံၿခားက company ေတြလိုု ပိုုက္ ဆံေပးဝယ္စရာလိုုသလား.. ေနာက္ customer service ကိုု ဘယ္လိုုပံုုစံေက်နပ္ေအာင္ လုုပ္ေပးရမယ္။ ဆင္းကဒ္ ေစ်းနုုန္း ဖုုန္းဆက္ခ ဘယ္ေလာက္ယူရမယ္ စတဲ့ အခ်က္ေတြ လုုိက္နာဖုုိ႔  လိုုမလိုု ဆုုိတာေတြကိုု ေသေသခ်ာခ်ာေတာ့ မသိရဘူး.. သတင္း ထုုတ္ၿပန္တာမေတြ႔ရဘူး.  တခ်ိဳ႔ နုုိင္ ငံေတြမွာ ဆုုိရင္ေတာ့ direct assignment methods နဲ့ ခ်ေပးတာ ဆုုိေပမယ့္.. သူတိုု႔ဟာ နုုိင္ငံၿခားက..လာလုုပ္တဲ့ company ေတြ ေပးရတဲ့ radio frequency bandwith fee အတုုိင္း ေပးေဆာင္ေစပါတယ္။ ဥပမာ..ခုု Telenor နဲ့.. Ooredoo က radio frequency bandwidth အတြက္ ေဒၚလာ သန္း ၃ ေထာင္ေပးရတယ္ဆုုိရင္.. MPT နဲ႔ ရတနာပံုု တယ္လီပိုု႔ လဲ အစိုုးရကိုု အဲ့ဒီပမာဏ အတုုိင္း ေပးေဆာင္ေစၿခင္းမ်ိဳးေပ့ါ။ ဒါေပမယ့္ ခုု direct assignment methods သံုုးပီးခ်ေပလိုုက္တယ္ဆုုိတာပဲ သိရပီး. အဲ့ဒီ MPT နဲ့ ရတနာပံုု တုုိ႔ရဲ႔ radio frequency bandwidth licence fee ကိတ္စနဲ႔ ပါတ္သက္လိုု႔ေတာ့ ပြင့္လင္းၿမင္သာမွဳ႔ရွိတာ မေတြ႔ရဘူးထင္တာပဲ။ OK ဒါကုုိ ထားလုုိက္ပီး
ေနာက္ တခ်က္ တင္ဒါ စည္းကမ္းခ်က္ အမွတ္ေပးစညး္မ်ညး္ ဆိုုတာေတြကိုု ၾကည့္ရေအာင္။

နုုိင္ငံတကာက company ေပါင္း ၁၂ ခုုရဲ႔ pre-qualified list ကိုု ထုုတ္ၿပန္ခဲ့တယ္ဆုုိတာ အရင္ အပိုုင္းေတြ တုုန္းက ေၿပာထားခဲ့တယ္ေနာ္ ။ ဟုုတ္လား.. အဲ့ဒီ ၁၂ ခုကသာ.. ခုုေၿပာၿပမယ့္ ေနာက္ ဆံုုး ဇကာတင္ အဆင့္ ၿဖစ္တဲ့ Tender တင္သြင္းတဲ့ အလုုပ္ကိုု လုုပ္ခြင့္ရွိပါတယ္။  အဲ့ဒီလိုုတင္သြင္းတဲ့အခါမွာ သိသင့္ တဲ့ အမွတ္ေပးတဲ့ စည္းမ်ည္း စည္းကမ္းေတြက ေတာ့ ေအာက္မွာ ေရးထားတဲ့အတိုုင္းၿဖစ္ပါတယ္။

ပထမဆံုုးသိသင့္တာက.. အမွတ္ေပးတဲ့ အပိုုင္း ကိုု အဓိက ၂ ပိုုင္း ပိုုင္းလုုိက္ပါတယ္။
ပထမပုုိင္းက technical submission evaluation လုုိ႔ေခၚပါတယ္။ နည္းပညာ ကႊ်မ္းက်င္မွုုနဲပါတ္သက္ တဲ့ အပိုုင္းကိုု စဥ္းစားပီး အမွတ္ ၁၀၀၀ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ စုု႔စုု႔ေပါင္းအမွတ္ရဲ႔ ၆၇% ရွိပါတယ္။

ဒုုတိယပိုုင္း ကေတာ့ Spectrum Licence Fee Offer evaluation လုုိ႔ေခၚပီး၊ သူ႔ အတြက္ က က်ေတာ့ radio frequency bandwidth အတြက္ လိုုင္စင္ေၾကး အတြက္ ေပးနိုုင္တဲ့ ေငြေၾကးပမာဏ ပါ။ ဒီအတြက္ကိုု ေတာ့အမွတ္ ၅၀၀ သတ္မွတ္ထားပီး စုု႔စုု႔ေပါင္း အမွတ္ရဲ႔ ၃၃% ရွိပါတယ္။

တင္ဒါတင္တဲ့ company ေတြ ဟာ ပထမပိုုင္းအတြက္ သူတုုိ႔ရဲ႔ကႊ်မ္းက်င္မွုု၊ နည္းပညာပိုုင္ဆုုိင္ အသံုုးခ်နုုိင္မွုုေတြ၊ အေတြ႔အၾကံဳေတြ၊ ၿမန္မာၿပည္အတြက္ မုုိဘုုိင္းဖုုန္း network တပ္ဆင္ေပးမယ့္ လုုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္ေတြ၊ စတဲ့ ပထမပုုိင္းနဲ့ ပါတ္သက္ တဲ့ Plan အေသးစိတ္ေရးဆြဲထားတဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြရယ္။
ေနာက္ဒုုတိယပိုုင္းအတြက္ လိုုင္စင္ေၾကးအတြက္ ဘယ္ေလာက္ေပးနုုိင္သလဲဆုုိပီး ေပးနုုိင္တဲ့ ေငြေၾကးပမာဏကိုု ေရးပီး စာအိတ္ထဲ ထည့္ခ်ိတ္ပိတ္ထားတဲ့ စာအိတ္တလံုုးစီ ရယ္ကိုု 3 June 2013 ေန႔ေနာက္ဆံုုးထားပီး အကဲၿဖတ္ေကာ္မတီ ထံ အေရာက္တင္သြင္း ရပါတယ္။ ဒီလိုုတင္သြင္းတာကိုု လက္ခံပီးတဲ့ေနာက္မွာ ေကာ္မတီက အဆင့္၃ဆင့္ ပါတဲ့ အကဲၿဖတ္ခ်က္နဲ့ ဆက္လက္အကဲၿဖတ္ပါတယ္။

အဆင့္ (၁)


နံပါတ္ (၁) ဆင့္ မွာ ဘာေတြပါလဲ။
(၁) အစိုုးရက လုုိင္စင္ခ်၊ခြင့္ၿပဳ႔ေပးလိုုက္တဲ့ အခ်ိန္ကစပီး ၉လအတြင္း ဖုုန္းေတြစခ်ေပးနုုိင္ရမယ္။
(၂) ၁ႏွစ္ (လေပါင္း ၁၂ လ) အတြင္းမွာ ဖုုန္းေၿပာတာအတြက္ နုုိ္င္ငံရဲ႔ ၂၅% ေသာဧရိယာအတြက္ ခ်ေပးနုုိင္ရမယ္၊ အင္တာနက္ သံုုးတာအတြက္က နိုုင္ငံရဲ႔ ၁၀% ေသာ ဧရိယာ အတြက္ ခ်ေပးနုုိင္ရမယ္။
(၃) ၅ႏွစ္ (လေပါင္း ၆၀) အတြင္းမွာ ဖုုန္းေၿပာတာအတြက္ နုုိ္င္ငံရဲ႔ ၇၅% ေသာဧရိယာအတြက္ ခ်ေပးနုုိင္ရမယ္၊ အင္တာနက္ သံုုးတာအတြက္က နိုုင္ငံရဲ႔ ၅၀% ေသာ ဧရိယာ အတြက္ ခ်ေပးနုုိင္ရမယ္။
(၄) ဧရိယာ အတုုိင္းအတာဆုုိရာမွာ နယ္တခုုနဲ့ တခုု လူေနထူထပ္တာ၊ေတာေတာင္ ထူထပ္တာေပၚမူတည္ပီး ကြာၿခားတဲ့အတြက္ အထက္ကေၿပာခဲတဲ့ ရာခိုုင္နဳန္းေတြ လႊမ္းၿခံဳရမယ့္ ေနရာေဒသေတြဟာ ၿပည္နယ္ နဲ႔တုုိင္းေပၚမူတည္ပီး ေၿပာင္းသြားနုုိင္ပါတယ္။
ဥပမာ ေပးရရင္.. ကခ်င္ၿပည္နယ္ အတြက္ လႊမ္းၿခံဳရမယ္ဆုုိ တဲ့ ဧရိယာမွာ ဆုုိရင္ လူသူမေနတဲ့ ေတာင္ထိပ္ဖ်ားေတြ၊ ေတာအုုပ္နက္နက္ေတြ ကိုုထည့္မစဥ္းစား ဘူးဆုုိတဲ႔သေဘာေပါ့။
(၅) ေနာက္သြားရင္းလာရင္းနဲ႔ ဖုုန္းေၿပာေနရင္းနဲ့လုိင္း ၿပဳတ္က်သြားတဲ့ နဳန္းဟာ အၾကိမ္ ၁၀၀ မွာ ဆုုိရင္ ၂ ၾကိမ္ထက္ ပိုုမၿဖစ္ရဘူးဆုုိပီး သတ္မွတ္ထားပါတယ္။

ခုုန company ေတြက တင္သြင္းတဲ့ ပထမပိုုင္းနဲ႔ပါတ္သက္တဲ့ Technical submission evaluation စာရြက္စာတမ္းဟာ အဆင့္(၁) ပါ အခ်က္ ၅ ခ်က္နဲ႔မကိုုက္ရင္ မကိုုက္တဲ႔ company ကိုု အဆင့္(၂) မွာ ဆက္လက္ မစဥ္းစားပါဘူး။ ၾကားၿဖတ္ေၿပာရရင္ 3 June 2013 မွာ တင္ဒါလာသြင္းတဲ့ company ေပါင္း ၁၁ ခုုရွိပီး၊ အဲ့ဒီ ထဲကမွ company ၁ခုု က အဆင့္ (၁) ပါအခ်က္ ၅ခ်က္ ကိုု မမွီလုုိ႔ဆုုိပီး ပယ္လိုုက္တယ္လိုု႔သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဆင့္ (၂) ကိုု ဆက္လက္ စဥ္းစားတဲ႔အခါမွာ company ေပါင္း ၁၀ ခုု သာက်န္ေတာ့တယ္ လုုိ႔သိရပါတယ္။

အဆင့္ ( ၂  )

အဆင့္ (၂) မွာ အခ်က္ ၾကီး (၈) ခ်က္ ထပ္ခြဲထားတယ္ေၿပာပါတယ္၊ အဲ့ဒီအခ်က္ၾကီး (၈)ခ်က္ကိုုမွ တခါ အခ်က္ခြဲေလးေတြေၿမာက္မ်ားစြာထပ္ခြဲပီး စဥ္းစားတယ္ေၿပာပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေရး ဝက္ဘ္ဆုုိက္မွာေတာ့ အခ်က္ၾကီး (၈) ခ်က္ကိုုပဲ ေဖၚၿပထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေအာက္မွာ အခ်က္ၾကီး (၈)ခ်က္ ကိုု အမွတ္ေတြနဲ႔တကြ ေဖၚ ၿပထားပါတယ္။ ဘာသာေတာ့ အတိအက် မၿပန္ေတာ့ဘူးေနာ္၊ နည္းပညာ အေခၚအေဝၚေတြနဲ႔ဆုုိေတာ့ ၿမန္မာလိုု႔ၿပန္ရတာနဲနဲခက္လုုိ႔ပါ။

   (1)  Network roll-out, infrastructure and coverage commitment (325 points);  ဖုုန္းတပ္ဆင္မွုု နဲ့ ကာဗာ ၿဖစ္မွုု ၃၂၅ မွတ္
   (2)  Robustness of technical plan (125 points);  နည္းပညာ ရဲ့ အရည္အေသြး နဲ႔ ၾကံၾကံခံမွုု ၁၂၅ မွတ္
   (3)  Quality of marketing plan, value added services and distribution commitment (125 
points);  ၿဖန္႔ၿဖဴးေရာင္းခ်မယ္ပံုုစံ။ ထပ္ဆင့္အသံုုးခ်နုုိင္မွုု ၁၂၅ မွတ္
   (4)  Tariff commitment for mobile voice services, for mobile data services and for handsets 
(75 points); ေစ်းနုုန္း ေခၚဆုုိခ၊ ဟန္းဆက္ခ အစရွိသည္ ၇၅ မွတ္
   (5)Human resources management, organisation and capabilities, including the applicant's commitment to recruit, develop and promote citizens of the Republic of the Union of Myanmar (75 points); နုုိင္ငံတြင္းလူမ်ား အတြက္ဘယ္လိုုအၾကိဳးၿပဳမလဲ။ အလုုပ္အကိုုင္ အခြင့္အလမ္းစသည္ ၇၅မွတ္
.   (6)  Quality of customer care and billing plan (50 points); သံုုးစြဲသူ အတြက္ဝန္ေဆာင္မွုု ၅၀ မွတ္
.   (7)  Corporate Social Responsibility, including the commitment of the applicant to 
contribute to the development of ICT or the local inclusion development plan (50 
points); and  လူမွုုေရး အဖြဲအစည္း။ လူမွုုအသိုုင္းအဝိုုင္းအတြက္ မည္ကဲ့သိုု႔ အက်ိဳးေက်းဇူးၿပဳ႔သလဲ။ ၅၀မွတ္
.   (8)  Soundness of business plan and financing strategy (175 points).  ေငြေၾကးအစီအမံ အၾကံအစီ..ေကာင္းမြန္မွုု စသည္ စသည္ေပ့ါ။ ၁၇၅ မွတ္
အထက္ပါ အဆင့္ (၂) ရဲ့ အဓိက အခ်က္  ၾကီး(၈)ခ်က္ အတြက္ ရမွတ္ စုု႔စုု႔ေပါင္း ၅၀၀ နဲ့အထက္ ရရွိတဲ့ company ေတြကိုု အဆင့္ (၃) မွာ ဆက္လက္စဥ္းစားပါမယ္တဲ့။

အဆင့္ ( ၃ )
ဆုိေတာ့ ဆက္ရရင္.. အဆင့္ ၃ မွာ လိုင္စင္ အတြက္ အစိုးရ ကို ေပးနုိင္တဲ့ ေငြေၾကးပမာဏ ကို ဆက္လက္ၾကည့္ပါမယ္.. ဒီအဆင့္  ကို ေရာက္ဖို႔အတြက္..အဆင့္(၂) မွာ ေပးတဲ့ အမွတ္ ၁၀၀၀ မွာ အမွတ္ေပါင္း ၅၀၀ အနည္းဆံုးရဖုိ႔ လုိပါတယ္.. အမွတ္ ေပါင္း ၅၀၀ မရတဲ့ company ကို ဒီအဆင့္ ၃ မွာ ဆက္လက္ မစဥ္းစားပါဘူး. .မစဥ္းစားဆုိ.. အဲ့ဒီ company ေတြရဲ႔..ခ်ိတ္ပိတ္ထားတဲ့ စာအိတ္ထဲက.. လိုင္စင္အတြက္ ေငြဘယ္ေလာက္ေပးမယ္ဆုိတာ ကို ပါ ဖြင့္ေဖါက္မဖတ္တာ လုိ႔သိရပါတယ္။ ဒါနဲ့ အဆင့္ (၂) ကို ေအာင္လာတဲ့ company ေပါင္း ၅ ခုရွိလာပါတယ္။ ပီးေတာ့မွ ဒီအဆင့္ အတြက္ အမွတ္ ၅၀၀သတ္မွတ္ထား ကေန.. လုိင္စင္ေၾကးေပးမယ့္ ေငြေၾကးပမာဏေပၚမူတည္ပိး.. တာကေန..သင့္ေတာ္တဲ့ အမွတ္ကို ေပးပါတယ္။
ေနာက္ဆံုးမွာ..ပထမပိုင္း အတြက္ အမွတ္ ၁၀၀၀ ထဲက ရခဲ့တဲ့ အမွတ္ရယ္ ။ ဒုတိယပုိင္း အတြက္ သတ္မွတ္တဲ့ အမွတ္ ၅၀၀ ထဲက ရခဲ့တဲ့ အမွတ္ ၂ မ်ိဳးရယ္ကို ေပါင္းလုိက္ပီး..အမွတ္ အမ်ားဆံုးရ ခဲ့..ထိပ္ ဆံုး company ၂ ခု ကို လုပ္ပုိင္ခြင့္ လုိင္စင္ ခ်ေပးလုိက္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ တတိယ အမွတ္အမ်ားဆံုး company ကေတာ့ backup company ၿဖစ္သြားတာေပါ့ေလ.. တကယ္လုိ႔..ခု န ခ်ေပးတဲ့ company ၂ခု ထဲက..တခုခု က ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ နုိင္ၿခင္း မရွိေတာ့ရင္ backup company ကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ လႊဲေပးမယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ တခ်ိဳ႔ online မွာ ေၿပာေန ေရးေနၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ company တခ်ိဳ႔ဟာ ဒီအမွတ္သတ္မွတ္ ခ်က္ေတြကို ၾကိဳ သိေနလုိ႔.. အဲ့ဒါနဲ႔ကိုက္ေအာင္ ေရးဆြဲပီး တင္သြားတယ္ လုိ႔ ေၿပာပါတယ္။ က်ဳပ္စိတ္ထင္ကေတာ့ ဒီအမွတ္သတ္မွတ္ခ်က္ ဆုိတာ ဟာ စာရြက္စာတမ္းေတြ..မတင္ခင္ကတည္းက..သက္ဆုိင္ရာ company ေတြကို ၾကိဳအသိေပးခဲ့တယ္လို႔ ထင္တာပဲ..အဲ့ဒါကိုေတာ့ဆက္သြယ္ေရး ဝက္ဆုိက္မွာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေဖၚၿပထားတာ မေတြ႔မိပါ.. စာဖတ္သူမ်ား ေတြ႔မိရင္..ညႊန္ၿပနုိင္ပါတယ္
မည္သို႔ပင္ၿဖစ္ေစကာမူ.. ဒီအမွတ္သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ကိုက္ေအာင္.. ေရးဆြဲပီး တင္တဲ့ company ဟာ စာ၇ြက္ေပၚမွာ တင္.. ေရးၿပရံဳနဲ့ပီးမသြားပါဘူး. လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ရမွာပါ။ ဥပမာ ေၿပာရရင္.. ဖုန္းဆက္ ခ တမိနစ္ကို ၂၀က်ပ္ ယူမယ္ဆုိပီး တင္ထားတယ္ဆုိပါက.. တကယ္ေရာင္းခ်တဲ့ အခါမွာ တမိနစ္ ကို ၂၀က်ပ္ထက္ ပုိပီး ယူလုိ႔မရပါ.. ေလ်ာ့ယူရင္သာ ယူလို႔ရမယ္။ ေနာက္ တခ်က္ ပထမ ၁ နွစ္အတြင္း တနုိင္ငံလုံး ရဲ့ ၅၀% ကို ဖုန္းေရာင္းခ်ေပးမယ္ လို႔..တင္ထားတယ္ဆုိပါက.. အဲ့ဒီအတုိင္း တကယ္ လက္ေတြ႔ ေရာင္းေပးရပါမယ္။ တကယ္လုိ႔ စာရြက္ေပၚမွာ ေၿပာထားတဲ့ အတိုင္း လက္ေတြ႔မွာ လုပ္ေဆာင္ နုိင္ၿခင္း မရွိတာ ။ အေၿပာတမ်ိဳး၊ အလုပ္တမ်ိဳး လုပ္လာတာ ေတြ႔ရတယ္ ဆုိရင္.. အစိုးရအေနနဲ့.အဲ့ဒီလုိလုပ္လာတဲ့ company ကို ဒါဏ္ရိုက္တာေတြ.. ပိုဆုိးလာရင္. ခုနက backup သတ္မွတ္ထားတဲ့ company ကို လုပ္ပုိင္ခြင့္ လႊဲေပးတာေတြ.. လုပ္နုိင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။
ေနာက္ဆံုး ေကာက္ခ်က္ ဆြဲရရင္ ခု လုိင္စင္ခ်ေပးလုိက္တဲ့ ကိတ္စ ဟာဆုိရင္ၿဖင့္ ဟုိးအရင္တုန္းက.. အစုိးရပုိင္ စက္ရံုေတြ..ေၿမကြက္အလြတ္ေတြ..ရံုးေတြကို ခရိုနီေတြ နဲ႔ ေပါင္းရုိက္ပီး..ေအာက္ေစ်းနဲ႔ ခ်ေပးလိုက္တာ မ်ိဳးမဟုတ္ဘူးဆုိတာေတာ့ ေၿပာနုိင္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား.. က်ဳပ္တေယာက္ထဲ အၿမင္ ေၿပာရရင္ၿဖင့္.. ၿမန္မာၿပည္ထဲက.. တခ်ိဳ႔ေသာ ခရိုနီ ေတြနဲ႔.. ပူးေပါင္းထားတဲ့.. စု႔ေပါင္း အဖြဲ႔ေတြ ရသြားတာနဲ႔ စာရင္.. နုိင္ငံၿခား company ခ်ည္းသက္သက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရသြားတာက ပိုပီး ေကာင္းမြန္တယ္လို႔ ယူဆမိေၾကာင္းပါ ခင္ဗ်ား။ ။ 
ေနာက္တပိုင္းတြင္ ဆက္လက္ပီး.. ဖုန္းဆက္သြယ္ေၿပာဆုိမွုသတင္းမ်ား လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမွု ရွိနုိင္ မရွိနုိင္။ နုိင္ငံေတာ္၏ လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို နုိင္ငံၿခား company မွရယူသြားနုိင္ သလားဆုိတာကို ဆက္လက္ သံုးသပ္တင္ၿပပါ့မယ္ ခင္ဗ်ား။

ဆန္းေမာ္

Monday 1 July 2013

Part – 6 How to select mobile phone network operator for Myanmar?


Part – 6  How to select mobile phone network operator for Myanmar?

အပိုုင္း ၅ တုုန္းက ေၿပာခဲ့တာေလး ဆက္ရေအာင္… အဲ့တုုန္းက ေၿပာခဲ့တာမွာ.. နံပါတ္ ၃ နည္း လမ္း (beauty contest) နဲ့ ေရြး တာေတာ့ ဟုုတ္ပါပီ.. ေမးစရာ ရွိလာတာက ေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႔ က လာဘ္ယူပီး လိုုင္ စင္ ခ်ေပးတာမ်ိဳး မၿဖစ္ေအာင္..ဘယ္ပံုုစံ နဲ့ ထိမ္း သိမ္း မလဲ ဆုုိတာပါပဲ.. ေနာက္တခ်က္ က..အကဲ ၿဖတ္အဖြဲ႔က လာဘ္မစားဘူး ဆုုိရင္ေတာင္  မွ.. အရည္အခ်င္း မၿပည့္မွီ တဲ့ အကဲၿဖတ္ခ်က္ ရဖိုုိ႔ဆုုိတာ..အကဲၿဖတ္အဖြဲ႔ မွာ..သက္ဆုုိင္ ရာ ကြ်မ္းက်င္တဲ့ ပါရ၈ူေတြ ပါဖုုိ႔လိုုပါတယ္။ ဒါမွ သာလ ွ်င္ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေရြးခ်ယ္အကဲၿဖတ္နုုိင္မွာေပ့ါေနာ္။ ဆုုိပါစိုု႔.. ဖက္ရွင္မယ္ေရြးပြဲမွာ..မ်က္စိမေကာင္းသူေတြ.. ကာလာဘလုုိင္း ၿဖစ္ေနသူေတြသာပါဝင္တဲ့ အကဲၿဖတ္အဖြဲ.. နဲ့ ဆိုုရင္မွန္ကန္တဲ့ ရလာဒ္ ကိုု ရမလာနုုိင္ဘူးဆုုိတာ ထင္ရွားပါတယ္။. ဒီလိုုပဲ.. ခုု မုုိဘုုိင္းဖုုန္းေလာက အတြက္ လိုုင္စင္ ခ်ေပးရာမွာ. ေနာက္ဆံုုးေပၚ နည္းပညာသံုုး လုုပ္ငန္း ၿဖစ္တဲ့ အတြက္ ရယ္..နုုိင္ငံနဲ့ ခ်ီပီး လုုပ္တဲ့ ကိတ္စ ၿဖစ္တဲ့ အတြက္ရယ္..ၿပည္တြင္း က လူေတြသာ ပါဝင္တဲ့.အကဲၿဖတ္အဖြဲ႔ ပဲသံုုးမယ္ဆုုိရင္ေတာ့.. သင့္ေတာ္ မွန္ကန္တဲ့ ရလာဒ္ထြက္လာဖုုိ့.
မလြယ္ဘူးထင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစုုိးရအေနနဲ့.. အကဲၿဖတ္အဖြဲ႔အတြက္.. အကူအညီ နဲ့ လုုိအပ္တဲ့ အၾကံဥာဏ္ ေတြ ရဖိုု့အတြက္.. ဒီိလိုုနယ္ပယ္မွာ အေတြ႔အၾကံဳ နဲ့ ကြ်မ္းက်င္ မွဳ႔ ရွိတဲ့.. International Strategy Consultant အဖြဲ႔ တခုုခုု ကိုု ငွားဖုုိ႔လိုုလာတယ္. ဒီေနရာမွာ လဲ.. နုုိင္ငံတကာ မွာ ဒီလိုု အဖြဲ႔ေတြက အလြန္မ်ားဆုုိေတာ့ ဘယ္အဖြဲ႔ကိုု ငွားမလဲဆုုိတာ ၿပသနာ က ေပၚလာၿပန္တယ္။ ေတာ္ၾကာ ခပ္ခ်ာခ်ာ. ရဳိက္စား လုုပ္ ေနတဲ့ ဂဂ်ိဳးဂေဂ်ာင္ အဖြဲ႔တခုုကိုု သြားငွားမိရင္လဲ.. ငါးပါးေမွာက္ဦးမယ္ မဟုုတ္လား။

ဒါ့ေၾကာင့္.. အစိုုးရအေနနဲ့.. United Nations ရဲ့ လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႔တခုုၿဖစ္တဲ့ ITU လုုိ႔ေခၚတဲ့ international telecommunication union ဆုုိတဲ့ အဖြဲ႔  ကိုု ဆက္သြယ္ပီး ..နုုိင္ငံတကာ က ဘယ္လိုုအၾကံေပး အဖြဲ႔ကိုု ငွားရင္ ေကာင္းမလဲ ဆိုုတဲ့ ေထာက္ခံခ်က္ကိုု ေတာင္းပါတယ္။ ေနာက္ ITU ကေန ေထာက္ ခံခ်က္ေပးထားတဲ့.. ဂ်ာမန္အေၿခစိုုက္ Roaland Berger Strategy Consultants ဆုုိတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ခ်မွတ္ရာမွာ နာမည္ၾကီးတဲ့ အဖြဲ႔ကိုု ငွားလုုိက္တယ္လိုု႔ ၾကားရပါတယ္။  ဒီအဖြဲ႔ ဟာ နုုိင္ငံေပါင္း ၃၆ နုုိင္ ငံ မွာ ရံုုးခြဲေပါင္း ၅၁ ခုု နဲ့ ၁၉၆၇ ကတည္း က လုုပ္ငန္းလုုပ္ကိုုင္ေနပီး .. ၂၀၀၉  ခုုနွစ္ စာရင္းအရတနွစ္ ဝင္ေငြ ေဒၚလာ သန္းေပါင္း ၈၅၀ ရွိတဲ့ International Company တခုုၿဖစ္ေၾကာင္းေတြ႔ ရတယ္။  ေနာက္ နုုိင္ငံတကာမွာလဲ ဒီအဖြဲအစည္း ဟာ သူ႔နယ္ပယ္နဲ့ ပါတ္သက္ရင္..ထိပ္ ဆံုုး နံပါတ္ ၄ ေနရာမွာ ရွိေၾကာင္းေတြ႔ရပါတယ္။ အေသးစိတ္ကိုု ဒီလင့္ http://en.wikipedia.org/wiki/Roland_Berger_Strategy_Consultants မွာ သြားၾကည့္နိင္ပါတယ္။  ဒါက ITU ရဲ့လင့္  http://www.itu.int/en/Pages/default.aspx ပါ။

ဒါေတြကိုု ဘာေၾကာင့္ ေၿပာရတာလဲဆုုိရင္.. ဒီလုုိ႔ United Nations လက္ေအာင္ ခံ အဖြ႔ဲအစည္း ITU တိုု႔.. Roland Berger Strategy Consultants တုုိ႔အေနနဲ့.. လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ ကိတ္စ မွာ ပါဝင္ ပါတ္သက္မိတယ္ဆုုိရင္. ရတာနဲ့ ဆံုုးရွံုုးတာ မကာမိေအာင္.. နာမည္ပ်က္ပီး.ေရရွည္ လုုပ္စားလိုု႔.. မၿဖစ္နုုိင္ေၾကာင္း စဥ္းစားလုုိ႔ရနိင္ပါတယ္။  ေတာ္ရံုု တန္ရံုု ေငြေၾကးပမာဏ နဲ့ေတာ့ ဒီလိုုအဖြဲ႔အစည္းေတြကိုု ဆြယ္လုုိ႔မရေလာက္ဘူးလိုု့ က်ဳပ္ကေတာ့ ထင္တယ္ဗ်။

ဟုုတ္ပီး ဒီအဖြဲ႔ကိုု ငွားပီးေတာ့ ဘာဆက္လုုပ္လဲ ဆုုိေတာ့ ဒီအဖြဲ႔ နဲ့ .. ၿမန္မာ ၿပည္က အကဲၿဖတ္အဖြဲ႔နဲ့ တုုိင္ပင္ ညိွနုုိ္င္းပီး .. ၿမန္မာၿပည္အတြက္.. tender တင္သြင္းရာမွာ သိသင့္ တဲ့ အခ်က္ အလက္ေတြ။ အကဲၿဖတ္အဖြဲ႔အေနနဲ့ လုုပ္ေဆာင္မယ့္ အကဲၿဖတ္ခ်က္ အဆင့္ ဆင့္ေတြ၊ အမွတ္ေပး စည္းမ်ည္းေတြကိုု ထုုတ္ၿပန္တယ္လိုု႔ သိရတယ္။ ဒီလုုပ္ေဆာင္ခ်က္ အဆင့္ဆင့္ နဲ့ အကဲၿဖတ္ခ်က္ အမွတ္ေပးစည္းမ်ည္းေတြနဲံပါတ္သက္လိုု့ ေနာက္ တပိုုင္း ဆက္ၾကတာေပါ့။
ဆန္းေမာ္

ၿဖည့္စြက္ခ်က္။    ။ ေနာက္ ၿမန္မာၿပည္အတြက္ တခုု ေကာင္းသြားတာက.. ဒီလိုုမုုိဘိုုင္းဖုုန္း လုုပ္ငန္းအတြက္ လိုုင္စင္ ခ်မေပးခင္ေလးမွာပဲ..အစိုုးရ ဆက္သြယ္ေရး ေလာကမွာ ဆင္းကဒ္ ေစ်းအလြန္ၾကီးတဲ့ ကိတ္စ ကေနစပီး..မီးခိုုးၾကြက္ေလွ်ာက္ နဲ့ လိုုက္ပီး..ဝန္ၾကီး ကအစ ဆက္သြယ္ေရးအရာရွိၾကီး အေတာ္မ်ားမ်ား အလုုပ္ၿပဳတ္သူၿပဳတ္..ရာထူးက်သူက် ၿဖစ္ခဲတာ မွတ္မိဦးမယ္ ထင္တယ္.

ပြင့္လင္းၿမင္သာမွဳ႔ရွိလာပီး.. လြတ္လပ္တဲ့ တရားမွ်တတဲ့ လိုုင္စင္ ခ်ေပး တယ္လုုိ့ ယူဆရတဲ့ အခင္းအက်င္း ၿဖစ္လာတာဟာ . က်ုဳပ္စိတ္ထင္..ဒီလိုုၿဖစ္ခဲတဲ့ အရွိန္ေလးေၾကာင့္လဲ ပါမယ္ဗ်. ဝန္ၾကီးေတြ.. အရာရွိၾကီးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ၿပသနာ တက္ ထားတာ သိပ္မၾကာေသးဘူးဆုုိေတာ့.. ေနာက္ လူကလဲ..ဘာပဲ ေၿပာေၿပာ အနဲနဲ့ အမ်ား ေတာ့ လုုပ္ခ်င္တုုိင္း မလုုပ္ရဲဘူးလိုု႔ယူဆရတာပဲ.. နုုိင္ငံေတာ္ သမတကိုုယ္တုုိင္ ပါဝင္ပါတ္သက္ တာရယ္.. လူအေတာ္မ်ားမ်ားစိတ္ဝင္တစား ေစာင့္ ၾကည့္ေနတာ ကလဲ တေၾကာင္း..အေၾကာင္းေၾကာင္း ေသာ အေၾကာင္းေတြေၾကာင့္.. ခုု လုုိင္စင္ ခ်ေပးတဲ့ ကိတ္စ ဟာေတာ့ၿဖင့္.. ဘက္လိုုက္မွူ႔နဲ့ ကင္းလြတ္တယ္လိုု့ က်ုဴပ္ကေတာ့ အၾကမ္းၿဖင္းအားၿဖင့္ ယူဆမိပါတယ္။