Part – 7 How to select mobile phone network operator for Myanmar? by Dr. Sann Maw

Part – 7 How to select mobile phone network operator for Myanmar?

က်ဳပ္တုုိ႔ ဒီအပိုု္င္းမွာေတာ့ ေၿပာ ဖုုိ႔ရန္က်န္ေနေသးတဲ့..  နံပါတ္ ၄ direct assignment methods လိုုင္စင္ခ်ေပးတဲ့ နည္းနဲ႔   အမွတ္ေပး စည္းမ်ည္း ေတြ အေၾကာင္းကိုု ေၿပာၾကရေအာင္။

direct assignment methods ဆုုိတာက ေတာ့ လြယ္လြယ္ေၿပာရရင္. ေလလံဆြဲစရာ. ဝင္ၿပိဳင္စရာ မလုုိပဲ အထူးအခြင့္ အေရးအေနနဲ႔ ဦးစားေပးပီး ခ်ေပးလိုုက္တာမ်ိဳးကိုု ေခၚပါတယ္။ ဒီလိုု ခ်ေပးရာမွာ လုုပ္ပိုုင္ခြင့္ ရသြားတဲ့ company အဖြဲ႔ အစည္း အေနနဲ႔.. ေလလံကိုုေစ်းၾကီးၾကီး ေပးဆြဲစရာမလိုုၿခင္း..နဲ့ တၿခားခြ်င္းခ်က္ နဲ့ ဦးစားေပးခံရတဲ့ ကိတ္စေတြလဲ ရရွိနုုိင္ပါတယ္။ ဥပမာ. ၿပရရင္.. MPT နဲ႔ ရတနာပံုုတယ္လီ ပိုု႔ ဆုုိတဲ့ ၿပည္တြင္း company ၂ခုုဟာ ခုုအစိုုးရကက်င္းပတဲ့ ပြဲ မွာ ဝင္ၿပိဳင္စရာ မလုုိဘူးလိုု႔ သိရပါတယ္။ ဒါဟာ နံပါတ္ ၄ နည္းလမ္း direct assignment methods ကိုု သံုုးပီး လုုပ္ပိုုင္ခြင့္ ခ်ေပးလိုုက္တဲ့ သေဘာပါပဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီလိုု့ လုုပ္ပိုုင္ခြင့္ ခ်ေပးတာဟာ.. ဘယ္လိုု accessment criteria ေတြနဲ့ ခ်ေပးလိုုက္တယ္ဆုုိတာေတာ့ ေသေသခ်ာခ်ာ မသိရဘူး..သတင္း ထုုတ္ၿပန္တာ မေတြ႔ရဘူး။ သူတုုိ႔အေနနဲ့ radio spectrum bandwidth ကိုု တၿခားနုုိင္ငံၿခားက company ေတြလိုု ပိုုက္ ဆံေပးဝယ္စရာလိုုသလား.. ေနာက္ customer service ကိုု ဘယ္လိုုပံုုစံေက်နပ္ေအာင္ လုုပ္ေပးရမယ္။ ဆင္းကဒ္ ေစ်းနုုန္း ဖုုန္းဆက္ခ ဘယ္ေလာက္ယူရမယ္ စတဲ့ အခ်က္ေတြ လုုိက္နာဖုုိ႔  လိုုမလိုု ဆုုိတာေတြကိုု ေသေသခ်ာခ်ာေတာ့ မသိရဘူး.. သတင္း ထုုတ္ၿပန္တာမေတြ႔ရဘူး.  တခ်ိဳ႔ နုုိင္ ငံေတြမွာ ဆုုိရင္ေတာ့ direct assignment methods နဲ့ ခ်ေပးတာ ဆုုိေပမယ့္.. သူတိုု႔ဟာ နုုိင္ငံၿခားက..လာလုုပ္တဲ့ company ေတြ ေပးရတဲ့ radio frequency bandwith fee အတုုိင္း ေပးေဆာင္ေစပါတယ္။ ဥပမာ..ခုု Telenor နဲ့.. Ooredoo က radio frequency bandwidth အတြက္ ေဒၚလာ သန္း ၃ ေထာင္ေပးရတယ္ဆုုိရင္.. MPT နဲ႔ ရတနာပံုု တယ္လီပိုု႔ လဲ အစိုုးရကိုု အဲ့ဒီပမာဏ အတုုိင္း ေပးေဆာင္ေစၿခင္းမ်ိဳးေပ့ါ။ ဒါေပမယ့္ ခုု direct assignment methods သံုုးပီးခ်ေပလိုုက္တယ္ဆုုိတာပဲ သိရပီး. အဲ့ဒီ MPT နဲ့ ရတနာပံုု တုုိ႔ရဲ႔ radio frequency bandwidth licence fee ကိတ္စနဲ႔ ပါတ္သက္လိုု႔ေတာ့ ပြင့္လင္းၿမင္သာမွဳ႔ရွိတာ မေတြ႔ရဘူးထင္တာပဲ။ OK ဒါကုုိ ထားလုုိက္ပီး

ေနာက္ တခ်က္ တင္ဒါ စည္းကမ္းခ်က္ အမွတ္ေပးစညး္မ်ညး္ ဆိုုတာေတြကိုု ၾကည့္ရေအာင္။

နုုိင္ငံတကာက company ေပါင္း ၁၂ ခုုရဲ႔ pre-qualified list ကိုု ထုုတ္ၿပန္ခဲ့တယ္ဆုုိတာ အရင္ အပိုုင္းေတြ တုုန္းက ေၿပာထားခဲ့တယ္ေနာ္ ။ ဟုုတ္လား.. အဲ့ဒီ ၁၂ ခုကသာ.. ခုုေၿပာၿပမယ့္ ေနာက္ ဆံုုး ဇကာတင္ အဆင့္ ၿဖစ္တဲ့ Tender တင္သြင္းတဲ့ အလုုပ္ကိုု လုုပ္ခြင့္ရွိပါတယ္။  အဲ့ဒီလိုုတင္သြင္းတဲ့အခါမွာ သိသင့္ တဲ့ အမွတ္ေပးတဲ့ စည္းမ်ည္း စည္းကမ္းေတြက ေတာ့ ေအာက္မွာ ေရးထားတဲ့အတိုုင္းၿဖစ္ပါတယ္။

ပထမဆံုုးသိသင့္တာက.. အမွတ္ေပးတဲ့ အပိုုင္း ကိုု အဓိက ၂ ပိုုင္း ပိုုင္းလုုိက္ပါတယ္။

ပထမပုုိင္းက technical submission evaluation လုုိ႔ေခၚပါတယ္။ နည္းပညာ ကႊ်မ္းက်င္မွုုနဲပါတ္သက္ တဲ့ အပိုုင္းကိုု စဥ္းစားပီး အမွတ္ ၁၀၀၀ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ စုု႔စုု႔ေပါင္းအမွတ္ရဲ႔ ၆၇% ရွိပါတယ္။

ဒုုတိယပိုုင္း ကေတာ့ Spectrum Licence Fee Offer evaluation လုုိ႔ေခၚပီး၊ သူ႔ အတြက္ က က်ေတာ့ radio frequency bandwidth အတြက္ လိုုင္စင္ေၾကး အတြက္ ေပးနိုုင္တဲ့ ေငြေၾကးပမာဏ ပါ။ ဒီအတြက္ကိုု ေတာ့အမွတ္ ၅၀၀ သတ္မွတ္ထားပီး စုု႔စုု႔ေပါင္း အမွတ္ရဲ႔ ၃၃% ရွိပါတယ္။

တင္ဒါတင္တဲ့ company ေတြ ဟာ ပထမပိုုင္းအတြက္ သူတုုိ႔ရဲ႔ကႊ်မ္းက်င္မွုု၊ နည္းပညာပိုုင္ဆုုိင္ အသံုုးခ်နုုိင္မွုုေတြ၊ အေတြ႔အၾကံဳေတြ၊ ၿမန္မာၿပည္အတြက္ မုုိဘုုိင္းဖုုန္း network တပ္ဆင္ေပးမယ့္ လုုပ္ငန္းအဆင့္ဆင့္ေတြ၊ စတဲ့ ပထမပုုိင္းနဲ့ ပါတ္သက္ တဲ့ Plan အေသးစိတ္ေရးဆြဲထားတဲ့ စာရြက္စာတမ္းေတြရယ္။

ေနာက္ဒုုတိယပိုုင္းအတြက္ လိုုင္စင္ေၾကးအတြက္ ဘယ္ေလာက္ေပးနုုိင္သလဲဆုုိပီး ေပးနုုိင္တဲ့ ေငြေၾကးပမာဏကိုု ေရးပီး စာအိတ္ထဲ ထည့္ခ်ိတ္ပိတ္ထားတဲ့ စာအိတ္တလံုုးစီ ရယ္ကိုု 3 June 2013 ေန႔ေနာက္ဆံုုးထားပီး အကဲၿဖတ္ေကာ္မတီ ထံ အေရာက္တင္သြင္း ရပါတယ္။ ဒီလိုုတင္သြင္းတာကိုု လက္ခံပီးတဲ့ေနာက္မွာ ေကာ္မတီက အဆင့္၃ဆင့္ ပါတဲ့ အကဲၿဖတ္ခ်က္နဲ့ ဆက္လက္အကဲၿဖတ္ပါတယ္။

အဆင့္ (၁)

နံပါတ္ (၁) ဆင့္ မွာ ဘာေတြပါလဲ။

(၁) အစိုုးရက လုုိင္စင္ခ်၊ခြင့္ၿပဳ႔ေပးလိုုက္တဲ့ အခ်ိန္ကစပီး ၉လအတြင္း ဖုုန္းေတြစခ်ေပးနုုိင္ရမယ္။

(၂) ၁ႏွစ္ (လေပါင္း ၁၂ လ) အတြင္းမွာ ဖုုန္းေၿပာတာအတြက္ နုုိ္င္ငံရဲ႔ ၂၅% ေသာဧရိယာအတြက္ ခ်ေပးနုုိင္ရမယ္၊ အင္တာနက္ သံုုးတာအတြက္က နိုုင္ငံရဲ႔ ၁၀% ေသာ ဧရိယာ အတြက္ ခ်ေပးနုုိင္ရမယ္။

(၃) ၅ႏွစ္ (လေပါင္း ၆၀) အတြင္းမွာ ဖုုန္းေၿပာတာအတြက္ နုုိ္င္ငံရဲ႔ ၇၅% ေသာဧရိယာအတြက္ ခ်ေပးနုုိင္ရမယ္၊ အင္တာနက္ သံုုးတာအတြက္က နိုုင္ငံရဲ႔ ၅၀% ေသာ ဧရိယာ အတြက္ ခ်ေပးနုုိင္ရမယ္။

(၄) ဧရိယာ အတုုိင္းအတာဆုုိရာမွာ နယ္တခုုနဲ့ တခုု လူေနထူထပ္တာ၊ေတာေတာင္ ထူထပ္တာေပၚမူတည္ပီး ကြာၿခားတဲ့အတြက္ အထက္ကေၿပာခဲတဲ့ ရာခိုုင္နဳန္းေတြ လႊမ္းၿခံဳရမယ့္ ေနရာေဒသေတြဟာ ၿပည္နယ္ နဲ႔တုုိင္းေပၚမူတည္ပီး ေၿပာင္းသြားနုုိင္ပါတယ္။

ဥပမာ ေပးရရင္.. ကခ်င္ၿပည္နယ္ အတြက္ လႊမ္းၿခံဳရမယ္ဆုုိ တဲ့ ဧရိယာမွာ ဆုုိရင္ လူသူမေနတဲ့ ေတာင္ထိပ္ဖ်ားေတြ၊ ေတာအုုပ္နက္နက္ေတြ ကိုုထည့္မစဥ္းစား ဘူးဆုုိတဲ႔သေဘာေပါ့။

(၅) ေနာက္သြားရင္းလာရင္းနဲ႔ ဖုုန္းေၿပာေနရင္းနဲ့လုိင္း ၿပဳတ္က်သြားတဲ့ နဳန္းဟာ အၾကိမ္ ၁၀၀ မွာ ဆုုိရင္ ၂ ၾကိမ္ထက္ ပိုုမၿဖစ္ရဘူးဆုုိပီး သတ္မွတ္ထားပါတယ္။

ခုုန company ေတြက တင္သြင္းတဲ့ ပထမပိုုင္းနဲ႔ပါတ္သက္တဲ့ Technical submission evaluation စာရြက္စာတမ္းဟာ အဆင့္(၁) ပါ အခ်က္ ၅ ခ်က္နဲ႔မကိုုက္ရင္ မကိုုက္တဲ႔ company ကိုု အဆင့္(၂) မွာ ဆက္လက္ မစဥ္းစားပါဘူး။ ၾကားၿဖတ္ေၿပာရရင္ 3 June 2013 မွာ တင္ဒါလာသြင္းတဲ့ company ေပါင္း ၁၁ ခုုရွိပီး၊ အဲ့ဒီ ထဲကမွ company ၁ခုု က အဆင့္ (၁) ပါအခ်က္ ၅ခ်က္ ကိုု မမွီလုုိ႔ဆုုိပီး ပယ္လိုုက္တယ္လိုု႔သိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဆင့္ (၂) ကိုု ဆက္လက္ စဥ္းစားတဲ႔အခါမွာ company ေပါင္း ၁၀ ခုု သာက်န္ေတာ့တယ္ လုုိ႔သိရပါတယ္။

အဆင့္ ( ၂  )

အဆင့္ (၂) မွာ အခ်က္ ၾကီး (၈) ခ်က္ ထပ္ခြဲထားတယ္ေၿပာပါတယ္၊ အဲ့ဒီအခ်က္ၾကီး (၈)ခ်က္ကိုုမွ တခါ အခ်က္ခြဲေလးေတြေၿမာက္မ်ားစြာထပ္ခြဲပီး စဥ္းစားတယ္ေၿပာပါတယ္။ ဆက္သြယ္ေရး ဝက္ဘ္ဆုုိက္မွာေတာ့ အခ်က္ၾကီး (၈) ခ်က္ကိုုပဲ ေဖၚၿပထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေအာက္မွာ အခ်က္ၾကီး (၈)ခ်က္ ကိုု အမွတ္ေတြနဲ႔တကြ ေဖၚ ၿပထားပါတယ္။ ဘာသာေတာ့ အတိအက် မၿပန္ေတာ့ဘူးေနာ္၊ နည္းပညာ အေခၚအေဝၚေတြနဲ႔ဆုုိေတာ့ ၿမန္မာလိုု႔ၿပန္ရတာနဲနဲခက္လုုိ႔ပါ။

▪   (1)  Network roll-out, infrastructure and coverage commitment (325 points);  ဖုုန္းတပ္ဆင္မွုု နဲ့ ကာဗာ ၿဖစ္မွုု ၃၂၅ မွတ္

▪   (2)  Robustness of technical plan (125 points);  နည္းပညာ ရဲ့ အရည္အေသြး နဲ႔ ၾကံၾကံခံမွုု ၁၂၅ မွတ္

▪   (3)  Quality of marketing plan, value added services and distribution commitment (125 
points);  ၿဖန္႔ၿဖဴးေရာင္းခ်မယ္ပံုုစံ။ ထပ္ဆင့္အသံုုးခ်နုုိင္မွုု ၁၂၅ မွတ္

▪   (4)  Tariff commitment for mobile voice services, for mobile data services and for handsets 
(75 points); ေစ်းနုုန္း ေခၚဆုုိခ၊ ဟန္းဆက္ခ အစရွိသည္ ၇၅ မွတ္

▪   (5)Human resources management, organisation and capabilities, including the applicant's commitment to recruit, develop and promote citizens of the Republic of the Union of Myanmar (75 points); နုုိင္ငံတြင္းလူမ်ား အတြက္ဘယ္လိုုအၾကိဳးၿပဳမလဲ။ အလုုပ္အကိုုင္ အခြင့္အလမ္းစသည္ ၇၅မွတ္

.   (6)  Quality of customer care and billing plan (50 points); သံုုးစြဲသူ အတြက္ဝန္ေဆာင္မွုု ၅၀ မွတ္

.   (7)  Corporate Social Responsibility, including the commitment of the applicant to 
contribute to the development of ICT or the local inclusion development plan (50 
points); and  လူမွုုေရး အဖြဲအစည္း။ လူမွုုအသိုုင္းအဝိုုင္းအတြက္ မည္ကဲ့သိုု႔ အက်ိဳးေက်းဇူးၿပဳ႔သလဲ။ ၅၀မွတ္

.   (8)  Soundness of business plan and financing strategy (175 points).  ေငြေၾကးအစီအမံ အၾကံအစီ..ေကာင္းမြန္မွုု စသည္ စသည္ေပ့ါ။ ၁၇၅ မွတ္

အထက္ပါ အဆင့္ (၂) ရဲ့ အဓိက အခ်က္  ၾကီး(၈)ခ်က္ အတြက္ ရမွတ္ စုု႔စုု႔ေပါင္း ၅၀၀ နဲ့အထက္ ရရွိတဲ့ company ေတြကိုု အဆင့္ (၃) မွာ ဆက္လက္စဥ္းစားပါမယ္တဲ့။

အဆင့္ ( ၃ )

ဆုိေတာ့ ဆက္ရရင္.. အဆင့္ ၃ မွာ လိုင္စင္ အတြက္ အစိုးရ ကို ေပးနုိင္တဲ့ ေငြေၾကးပမာဏ ကို ဆက္လက္ၾကည့္ပါမယ္.. ဒီအဆင့္  ကို ေရာက္ဖို႔အတြက္..အဆင့္(၂) မွာ ေပးတဲ့ အမွတ္ ၁၀၀၀ မွာ အမွတ္ေပါင္း ၅၀၀ အနည္းဆံုးရဖုိ႔ လုိပါတယ္.. အမွတ္ ေပါင္း ၅၀၀ မရတဲ့ company ကို ဒီအဆင့္ ၃ မွာ ဆက္လက္ မစဥ္းစားပါဘူး. .မစဥ္းစားဆုိ.. အဲ့ဒီ company ေတြရဲ႔..ခ်ိတ္ပိတ္ထားတဲ့ စာအိတ္ထဲက.. လိုင္စင္အတြက္ ေငြဘယ္ေလာက္ေပးမယ္ဆုိတာ ကို ပါ ဖြင့္ေဖါက္မဖတ္တာ လုိ႔သိရပါတယ္။ ဒါနဲ့ အဆင့္ (၂) ကို ေအာင္လာတဲ့ company ေပါင္း ၅ ခုရွိလာပါတယ္။ ပီးေတာ့မွ ဒီအဆင့္ အတြက္ အမွတ္ ၅၀၀သတ္မွတ္ထား ကေန.. လုိင္စင္ေၾကးေပးမယ့္ ေငြေၾကးပမာဏေပၚမူတည္ပိး.. တာကေန..သင့္ေတာ္တဲ့ အမွတ္ကို ေပးပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးမွာ..ပထမပိုင္း အတြက္ အမွတ္ ၁၀၀၀ ထဲက ရခဲ့တဲ့ အမွတ္ရယ္ ။ ဒုတိယပုိင္း အတြက္ သတ္မွတ္တဲ့ အမွတ္ ၅၀၀ ထဲက ရခဲ့တဲ့ အမွတ္ ၂ မ်ိဳးရယ္ကို ေပါင္းလုိက္ပီး..အမွတ္ အမ်ားဆံုးရ ခဲ့..ထိပ္ ဆံုး company ၂ ခု ကို လုပ္ပုိင္ခြင့္ လုိင္စင္ ခ်ေပးလုိက္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။ တတိယ အမွတ္အမ်ားဆံုး company ကေတာ့ backup company ၿဖစ္သြားတာေပါ့ေလ.. တကယ္လုိ႔..ခု န ခ်ေပးတဲ့ company ၂ခု ထဲက..တခုခု က ဆက္လက္ လုပ္ေဆာင္ နုိင္ၿခင္း မရွိေတာ့ရင္ backup company ကို လုပ္ပိုင္ခြင့္ လႊဲေပးမယ္လုိ႔ သိရပါတယ္။

ဒီေနရာမွာ တခ်ိဳ႔ online မွာ ေၿပာေန ေရးေနၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ company တခ်ိဳ႔ဟာ ဒီအမွတ္သတ္မွတ္ ခ်က္ေတြကို ၾကိဳ သိေနလုိ႔.. အဲ့ဒါနဲ႔ကိုက္ေအာင္ ေရးဆြဲပီး တင္သြားတယ္ လုိ႔ ေၿပာပါတယ္။ က်ဳပ္စိတ္ထင္ကေတာ့ ဒီအမွတ္သတ္မွတ္ခ်က္ ဆုိတာ ဟာ စာရြက္စာတမ္းေတြ..မတင္ခင္ကတည္းက..သက္ဆုိင္ရာ company ေတြကို ၾကိဳအသိေပးခဲ့တယ္လို႔ ထင္တာပဲ..အဲ့ဒါကိုေတာ့ဆက္သြယ္ေရး ဝက္ဆုိက္မွာ ရွင္းရွင္းလင္းလင္း ေဖၚၿပထားတာ မေတြ႔မိပါ.. စာဖတ္သူမ်ား ေတြ႔မိရင္..ညႊန္ၿပနုိင္ပါတယ္

မည္သို႔ပင္ၿဖစ္ေစကာမူ.. ဒီအမွတ္သတ္မွတ္ခ်က္နဲ႔ကိုက္ေအာင္.. ေရးဆြဲပီး တင္တဲ့ company ဟာ စာ၇ြက္ေပၚမွာ တင္.. ေရးၿပရံဳနဲ့ပီးမသြားပါဘူး. လက္ေတြ႔ လုပ္ေဆာင္ရမွာပါ။ ဥပမာ ေၿပာရရင္.. ဖုန္းဆက္ ခ တမိနစ္ကို ၂၀က်ပ္ ယူမယ္ဆုိပီး တင္ထားတယ္ဆုိပါက.. တကယ္ေရာင္းခ်တဲ့ အခါမွာ တမိနစ္ ကို ၂၀က်ပ္ထက္ ပုိပီး ယူလုိ႔မရပါ.. ေလ်ာ့ယူရင္သာ ယူလို႔ရမယ္။ ေနာက္ တခ်က္ ပထမ ၁ နွစ္အတြင္း တနုိင္ငံလုံး ရဲ့ ၅၀% ကို ဖုန္းေရာင္းခ်ေပးမယ္ လို႔..တင္ထားတယ္ဆုိပါက.. အဲ့ဒီအတုိင္း တကယ္ လက္ေတြ႔ ေရာင္းေပးရပါမယ္။ တကယ္လုိ႔ စာရြက္ေပၚမွာ ေၿပာထားတဲ့ အတိုင္း လက္ေတြ႔မွာ လုပ္ေဆာင္ နုိင္ၿခင္း မရွိတာ ။ အေၿပာတမ်ိဳး၊ အလုပ္တမ်ိဳး လုပ္လာတာ ေတြ႔ရတယ္ ဆုိရင္.. အစိုးရအေနနဲ့.အဲ့ဒီလုိလုပ္လာတဲ့ company ကို ဒါဏ္ရိုက္တာေတြ.. ပိုဆုိးလာရင္. ခုနက backup သတ္မွတ္ထားတဲ့ company ကို လုပ္ပုိင္ခြင့္ လႊဲေပးတာေတြ.. လုပ္နုိင္တယ္လို႔ သိရပါတယ္။

ေနာက္ဆံုး ေကာက္ခ်က္ ဆြဲရရင္ ခု လုိင္စင္ခ်ေပးလုိက္တဲ့ ကိတ္စ ဟာဆုိရင္ၿဖင့္ ဟုိးအရင္တုန္းက.. အစုိးရပုိင္ စက္ရံုေတြ..ေၿမကြက္အလြတ္ေတြ..ရံုးေတြကို ခရိုနီေတြ နဲ႔ ေပါင္းရုိက္ပီး..ေအာက္ေစ်းနဲ႔ ခ်ေပးလိုက္တာ မ်ိဳးမဟုတ္ဘူးဆုိတာေတာ့ ေၿပာနုိင္ပါတယ္ ခင္ဗ်ား.. က်ဳပ္တေယာက္ထဲ အၿမင္ ေၿပာရရင္ၿဖင့္.. ၿမန္မာၿပည္ထဲက.. တခ်ိဳ႔ေသာ ခရိုနီ ေတြနဲ႔.. ပူးေပါင္းထားတဲ့.. စု႔ေပါင္း အဖြဲ႔ေတြ ရသြားတာနဲ႔ စာရင္.. နုိင္ငံၿခား company ခ်ည္းသက္သက္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ ရသြားတာက ပိုပီး ေကာင္းမြန္တယ္လို႔ ယူဆမိေၾကာင္းပါ ခင္ဗ်ား။ ။ 

ေနာက္တပိုင္းတြင္ ဆက္လက္ပီး.. ဖုန္းဆက္သြယ္ေၿပာဆုိမွုသတင္းမ်ား လံုၿခံဳစိတ္ခ်ရမွု ရွိနုိင္ မရွိနုိင္။ နုိင္ငံေတာ္၏ လံုၿခံဳေရးဆုိင္ရာ အခ်က္အလက္မ်ားကို နုိင္ငံၿခား company မွရယူသြားနုိင္ သလားဆုိတာကို ဆက္လက္ သံုးသပ္တင္ၿပပါ့မယ္ ခင္ဗ်ား။

ဆန္းေမာ္

Part – 6 How to select mobile phone network operator for Myanmar?

Part – 6  How to select mobile phone network operator for Myanmar?

အပိုုင္း ၅ တုုန္းက ေၿပာခဲ့တာေလး ဆက္ရေအာင္… အဲ့တုုန္းက ေၿပာခဲ့တာမွာ.. နံပါတ္ ၃ နည္း လမ္း (beauty contest) နဲ့ ေရြး တာေတာ့ ဟုုတ္ပါပီ.. ေမးစရာ ရွိလာတာက ေရြးခ်ယ္ေရး အဖြဲ႔ က လာဘ္ယူပီး လိုုင္ စင္ ခ်ေပးတာမ်ိဳး မၿဖစ္ေအာင္..ဘယ္ပံုုစံ နဲ့ ထိမ္း သိမ္း မလဲ ဆုုိတာပါပဲ.. ေနာက္တခ်က္ က..အကဲ ၿဖတ္အဖြဲ႔က လာဘ္မစားဘူး ဆုုိရင္ေတာင္  မွ.. အရည္အခ်င္း မၿပည့္မွီ တဲ့ အကဲၿဖတ္ခ်က္ ရဖိုုိ႔ဆုုိတာ..အကဲၿဖတ္အဖြဲ႔ မွာ..သက္ဆုုိင္ ရာ ကြ်မ္းက်င္တဲ့ ပါရ၈ူေတြ ပါဖုုိ႔လိုုပါတယ္။ ဒါမွ သာလ ွ်င္ မွန္မွန္ကန္ကန္ ေရြးခ်ယ္အကဲၿဖတ္နုုိင္မွာေပ့ါေနာ္။ ဆုုိပါစိုု႔.. ဖက္ရွင္မယ္ေရြးပြဲမွာ..မ်က္စိမေကာင္းသူေတြ.. ကာလာဘလုုိင္း ၿဖစ္ေနသူေတြသာပါဝင္တဲ့ အကဲၿဖတ္အဖြဲ.. နဲ့ ဆိုုရင္မွန္ကန္တဲ့ ရလာဒ္ ကိုု ရမလာနုုိင္ဘူးဆုုိတာ ထင္ရွားပါတယ္။. ဒီလိုုပဲ.. ခုု မုုိဘုုိင္းဖုုန္းေလာက အတြက္ လိုုင္စင္ ခ်ေပးရာမွာ. ေနာက္ဆံုုးေပၚ နည္းပညာသံုုး လုုပ္ငန္း ၿဖစ္တဲ့ အတြက္ ရယ္..နုုိင္ငံနဲ့ ခ်ီပီး လုုပ္တဲ့ ကိတ္စ ၿဖစ္တဲ့ အတြက္ရယ္..ၿပည္တြင္း က လူေတြသာ ပါဝင္တဲ့.အကဲၿဖတ္အဖြဲ႔ ပဲသံုုးမယ္ဆုုိရင္ေတာ့.. သင့္ေတာ္ မွန္ကန္တဲ့ ရလာဒ္ထြက္လာဖုုိ့.

မလြယ္ဘူးထင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစုုိးရအေနနဲ့.. အကဲၿဖတ္အဖြဲ႔အတြက္.. အကူအညီ နဲ့ လုုိအပ္တဲ့ အၾကံဥာဏ္ ေတြ ရဖိုု့အတြက္.. ဒီိလိုုနယ္ပယ္မွာ အေတြ႔အၾကံဳ နဲ့ ကြ်မ္းက်င္ မွဳ႔ ရွိတဲ့.. International Strategy Consultant အဖြဲ႔ တခုုခုု ကိုု ငွားဖုုိ႔လိုုလာတယ္. ဒီေနရာမွာ လဲ.. နုုိင္ငံတကာ မွာ ဒီလိုု အဖြဲ႔ေတြက အလြန္မ်ားဆုုိေတာ့ ဘယ္အဖြဲ႔ကိုု ငွားမလဲဆုုိတာ ၿပသနာ က ေပၚလာၿပန္တယ္။ ေတာ္ၾကာ ခပ္ခ်ာခ်ာ. ရဳိက္စား လုုပ္ ေနတဲ့ ဂဂ်ိဳးဂေဂ်ာင္ အဖြဲ႔တခုုကိုု သြားငွားမိရင္လဲ.. ငါးပါးေမွာက္ဦးမယ္ မဟုုတ္လား။

ဒါ့ေၾကာင့္.. အစိုုးရအေနနဲ့.. United Nations ရဲ့ လက္ေအာက္ခံ အဖြဲ႔တခုုၿဖစ္တဲ့ ITU လုုိ႔ေခၚတဲ့ international telecommunication union ဆုုိတဲ့ အဖြဲ႔  ကိုု ဆက္သြယ္ပီး ..နုုိင္ငံတကာ က ဘယ္လိုုအၾကံေပး အဖြဲ႔ကိုု ငွားရင္ ေကာင္းမလဲ ဆိုုတဲ့ ေထာက္ခံခ်က္ကိုု ေတာင္းပါတယ္။ ေနာက္ ITU ကေန ေထာက္ ခံခ်က္ေပးထားတဲ့.. ဂ်ာမန္အေၿခစိုုက္ Roaland Berger Strategy Consultants ဆုုိတဲ့ မဟာဗ်ဴဟာ ခ်မွတ္ရာမွာ နာမည္ၾကီးတဲ့ အဖြဲ႔ကိုု ငွားလုုိက္တယ္လိုု႔ ၾကားရပါတယ္။  ဒီအဖြဲ႔ ဟာ နုုိင္ငံေပါင္း ၃၆ နုုိင္ ငံ မွာ ရံုုးခြဲေပါင္း ၅၁ ခုု နဲ့ ၁၉၆၇ ကတည္း က လုုပ္ငန္းလုုပ္ကိုုင္ေနပီး .. ၂၀၀၉  ခုုနွစ္ စာရင္းအရတနွစ္ ဝင္ေငြ ေဒၚလာ သန္းေပါင္း ၈၅၀ ရွိတဲ့ International Company တခုုၿဖစ္ေၾကာင္းေတြ႔ ရတယ္။  ေနာက္ နုုိင္ငံတကာမွာလဲ ဒီအဖြဲအစည္း ဟာ သူ႔နယ္ပယ္နဲ့ ပါတ္သက္ရင္..ထိပ္ ဆံုုး နံပါတ္ ၄ ေနရာမွာ ရွိေၾကာင္းေတြ႔ရပါတယ္။ အေသးစိတ္ကိုု ဒီလင့္ http://en.wikipedia.org/wiki/Roland_Berger_Strategy_Consultants မွာ သြားၾကည့္နိင္ပါတယ္။  ဒါက ITU ရဲ့လင့္  http://www.itu.int/en/Pages/default.aspx ပါ။

ဒါေတြကိုု ဘာေၾကာင့္ ေၿပာရတာလဲဆုုိရင္.. ဒီလုုိ႔ United Nations လက္ေအာင္ ခံ အဖြ႔ဲအစည္း ITU တိုု႔.. Roland Berger Strategy Consultants တုုိ႔အေနနဲ့.. လာဘ္ေပးလာဘ္ယူ ကိတ္စ မွာ ပါဝင္ ပါတ္သက္မိတယ္ဆုုိရင္. ရတာနဲ့ ဆံုုးရွံုုးတာ မကာမိေအာင္.. နာမည္ပ်က္ပီး.ေရရွည္ လုုပ္စားလိုု႔.. မၿဖစ္နုုိင္ေၾကာင္း စဥ္းစားလုုိ႔ရနိင္ပါတယ္။  ေတာ္ရံုု တန္ရံုု ေငြေၾကးပမာဏ နဲ့ေတာ့ ဒီလိုုအဖြဲ႔အစည္းေတြကိုု ဆြယ္လုုိ႔မရေလာက္ဘူးလိုု့ က်ဳပ္ကေတာ့ ထင္တယ္ဗ်။

ဟုုတ္ပီး ဒီအဖြဲ႔ကိုု ငွားပီးေတာ့ ဘာဆက္လုုပ္လဲ ဆုုိေတာ့ ဒီအဖြဲ႔ နဲ့ .. ၿမန္မာ ၿပည္က အကဲၿဖတ္အဖြဲ႔နဲ့ တုုိင္ပင္ ညိွနုုိ္င္းပီး .. ၿမန္မာၿပည္အတြက္.. tender တင္သြင္းရာမွာ သိသင့္ တဲ့ အခ်က္ အလက္ေတြ။ အကဲၿဖတ္အဖြဲ႔အေနနဲ့ လုုပ္ေဆာင္မယ့္ အကဲၿဖတ္ခ်က္ အဆင့္ ဆင့္ေတြ၊ အမွတ္ေပး စည္းမ်ည္းေတြကိုု ထုုတ္ၿပန္တယ္လိုု႔ သိရတယ္။ ဒီလုုပ္ေဆာင္ခ်က္ အဆင့္ဆင့္ နဲ့ အကဲၿဖတ္ခ်က္ အမွတ္ေပးစည္းမ်ည္းေတြနဲံပါတ္သက္လိုု့ ေနာက္ တပိုုင္း ဆက္ၾကတာေပါ့။

ဆန္းေမာ္

ၿဖည့္စြက္ခ်က္။    ။ ေနာက္ ၿမန္မာၿပည္အတြက္ တခုု ေကာင္းသြားတာက.. ဒီလိုုမုုိဘိုုင္းဖုုန္း လုုပ္ငန္းအတြက္ လိုုင္စင္ ခ်မေပးခင္ေလးမွာပဲ..အစိုုးရ ဆက္သြယ္ေရး ေလာကမွာ ဆင္းကဒ္ ေစ်းအလြန္ၾကီးတဲ့ ကိတ္စ ကေနစပီး..မီးခိုုးၾကြက္ေလွ်ာက္ နဲ့ လိုုက္ပီး..ဝန္ၾကီး ကအစ ဆက္သြယ္ေရးအရာရွိၾကီး အေတာ္မ်ားမ်ား အလုုပ္ၿပဳတ္သူၿပဳတ္..ရာထူးက်သူက် ၿဖစ္ခဲတာ မွတ္မိဦးမယ္ ထင္တယ္.

ပြင့္လင္းၿမင္သာမွဳ႔ရွိလာပီး.. လြတ္လပ္တဲ့ တရားမွ်တတဲ့ လိုုင္စင္ ခ်ေပး တယ္လုုိ့ ယူဆရတဲ့ အခင္းအက်င္း ၿဖစ္လာတာဟာ . က်ုဳပ္စိတ္ထင္..ဒီလိုုၿဖစ္ခဲတဲ့ အရွိန္ေလးေၾကာင့္လဲ ပါမယ္ဗ်. ဝန္ၾကီးေတြ.. အရာရွိၾကီးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ၿပသနာ တက္ ထားတာ သိပ္မၾကာေသးဘူးဆုုိေတာ့.. ေနာက္ လူကလဲ..ဘာပဲ ေၿပာေၿပာ အနဲနဲ့ အမ်ား ေတာ့ လုုပ္ခ်င္တုုိင္း မလုုပ္ရဲဘူးလိုု႔ယူဆရတာပဲ.. နုုိင္ငံေတာ္ သမတကိုုယ္တုုိင္ ပါဝင္ပါတ္သက္ တာရယ္.. လူအေတာ္မ်ားမ်ားစိတ္ဝင္တစား ေစာင့္ ၾကည့္ေနတာ ကလဲ တေၾကာင္း..အေၾကာင္းေၾကာင္း ေသာ အေၾကာင္းေတြေၾကာင့္.. ခုု လုုိင္စင္ ခ်ေပးတဲ့ ကိတ္စ ဟာေတာ့ၿဖင့္.. ဘက္လိုုက္မွူ႔နဲ့ ကင္းလြတ္တယ္လိုု့ က်ုဴပ္ကေတာ့ အၾကမ္းၿဖင္းအားၿဖင့္ ယူဆမိပါတယ္။ 

How to select the mobile phone network operators for Myanmar? Part -3, 4 and 5 ---- by Sann Maw

Part-3

တတိယပိုုင္း ကိုု မစခင္ ဒုုတိယပိုုင္းက အမွားၿပင္စရာရွိတာ အရင္ေၿပာပါမယ့္..အပိုုင္း ၂ မွာ ေအပရယ္ ၁၁ မွာ pre-qualified list 22 ခုု ထုတ္ၿပန္ခဲ့တယ္ လုုိ႔ေရးထားပါတယ္..အမွန္ေတာ့ pre-qualified application အတြက္ အရည္အခ်င္း ၿပည့္မွီတယ္လုုိ့ ကိုုယ့္ဘာသာ ကိုုယ္ယူဆတဲ့.. company ေပါင္း ၂၂ခုု က application form တင္သြင္း ခဲ့ရာမွာ အပိုုင္း ၂ မွာ ေဖၚၿပထားတဲ့ အခ်က္ ေတြနဲ့ တုုိက္စစ္ ပီးေတာ့..pre-qualified အတြက္ အရည္ အခ်င္း ၿပည့္မွီတဲ့ company ေပါင္း ၁၂ ခုု ကိုု ေအပရယ္ ၁၁ ရက္ေ န့ မွာ ထုုတ္ၿပန္ခဲ့ပါတယ္။..အဲ့ဒီအေၾကာင္းအေသးစိတ္ကိုု ဆက္သြယ္ေရး ဝက္ဘ္ဆုုိက္ က (http://www.mcit.gov.mm/sites/default/files/pre-qualification_qa_2new.pdf ) လင့္ မွာ တင္ထားတယ္ ဆုုိေပမယ့္တကယ့္ တကယ္ သြားရွာေတာ့ page not found ပဲ ၿပေနပါတယ္။..ဖတ္လုုိ့ မရေတာ့ပါဘူး..ဆက္သြယ္ေရးအေနနဲ့ ..ဒီလိုုသိခ်င္သူမ်ား တဲ့ အေၾကာင္းအရာနဲ့ ပါတ္သက္လုုိ့ ဂရုုတစိုုက္ ဝက္ဘ္ဆုုိက္ကိုု ထိမ္းသိမ္း သင့္ပါေၾကာင္း တုုိက္တြန္းလိုုက္ရပါတယ္.. ဒါနဲ့ ပါတ္သက္လိုု့ comment မွာ အမွားလာၿပင္ေပးသြားတဲ့ Aye Thida Myint ကိုု ေက်းဇူးတင္ေၾကာင္း ၾကားၿဖတ္ေၿပာလိုုပါတယ္။.. J

အုုိေက…..ဆုုိေတာ့ ဆက္ေၿပာရရင္.. ေအပရယ္ ၁၁ ေန့မွာ pre-qualification အတြက္ အဆင့္ မွီတဲ့ company ၁၁ ခုု စာရင္းကိုု ေရြးခ်ယ္ေရး ေကာ္မတီက ေၾကၿငာပါတယ္။.. အဲ့ဒါေတြကေတာ့ ေအာက္က ၿပထားတဲ့ စာရင္း အတုုိင္းၿဖစ္ပါတယ္။

▪   Axiata Group (မေလးရွား)

▪   Bharti Airtel (india)

▪   China Mobile and Vodafone Group (တရုုတ္ နဲ့ အင္းဂလိပ္)

▪   Digicel Group (ဒါကေတာ့ ၿမန္မာနုုိင္ငံမွာ လူသိမ်ားပီးသားထင္ပါတယ္)

▪   France Telecom / Orange (ၿပင္သစ္)

▪   KDDI Corp and Sumitomo Corp (ဂ်ပန္)

▪   Millicom International Cellular (အာဖရိက)

▪   MTN Dubai (ဒူဘုုိင္း)

▪   Ooreedo (aka Qatar Telecom) (ကာတာ)

▪   Singtel, KBZ and M-Tel(စင္ကာပူ)

▪   Telenor(ေနာ္ေဝ)

▪   Viettel(ဗီယက္နမ္)

အဲ့ဒီ company ေတြ အေနနဲ့ ..pre-qualified ၿဖစ္တဲ့ အတြက္ mobile network operator လုုပ္ကိုုင္ ခြင့္ အတြက္…tender တင္သြင္းခြင့္ ရွိတယ္ လုုိ့ သတ္မွတ္လုုိက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုုိင္း မွာ china mobile and Vodafone ၂ခုုေပါင္းထားတဲ့ group အေနနဲ့ သတ္မွတ္ deadline ေရာက္တဲ့ အခ်ိန္မွာ သူတိုု့ရဲ့ internal policy အရ..ဆက္လက္ လုုပ္ကိုုင္ လိုု့ မၿဖစ္နုုိင္ ဘူး လုိ့ ယူဆတဲ့ အတြက္ လုုပ္ငန္း လုုပ္ကိုုင္ခြင့္ေလ်ာက္လြာ နဲ့ tender  ကိုု တင္သြင္း ၿခင္း မၿပဳ့ပဲ..ထြက္သြားတဲ့ အတြက္.. ေနာက္ဆံုုးမွာ company 11 ခုုပဲ က်န္ပါေတာ့တယ္။  

ဒီေနရာမွာ တခုုၾကားၿဖတ္ေၿပာလိုုတာက..နုုိင္ငံတကာမွာ ဒီ မုုိဘုုိင္းဖုုန္း လုုပ္ငန္းအတြက္ လုုပ္ကိုုင္ခြင့္ေတြကိုု ဘယ္လိုုခ်ေပးေနသလဲဆုုိတာပါပဲ။။ နုုိင္ငံတခုုအေနနဲ့ သူ႔နုုိင္ငံအတြင္းမွာ မုုိဘုုိင္းဖုုန္း လုုပ္ကိုုင္ခြင့္ကိုု ခ်ေပးတဲ့ ေနရာမွာ အသံုုးမ်ားတဲ့ နည္း လမ္း ၄ခုုက ေအာက္ပါအတိုုင္း ရွိပါတယ္။

၁။ ပထမ ဆံုုးလုုပ္မယ္လုုိ့ ေၿပာတဲ့ အရည္အခ်င္းရွိသူကိုု အရင္လုုပ္ပုုိင္ခြင့္ေပးၿခင္း (First come, First served ) လုုိ့ ေခၚပါတယ္။

၂။ ေလလံတင္ၿခင္း ( Auction ).. ဒီေနရာမွာ ဘာကိုု ေလလံတင္သလဲဆုုိေတာ့ mobile phone အတြက္ လုုိအပ္တဲ ့ Radio Frequency Bandwidth ကိုု အသံုုးခ်ခြင့္ကိုု ေလလံတင္တာပါ။ ဒီလိုုေလလံတင္ပီး လုုပ္ပုုိင္ခြင့္ေပးတာဟာ သက္ဆုုိင္ရာနုုိင္ငံရဲ့ အစိုုးရအတြက္ စစခ်င္း မွာ ပဲ သပိတ္ဝင္ အိတ္ဝင္ ေငြလံုုးေငြရင္း လံုုးကနဲ့ ခဲ ကနဲ့ ရေစတဲ့အေၾကာင္းတရပ္ပါ..ဒါေၾကာင့္ နုုိင္ငံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒီနည္းလမ္းကိုု သံုုးပါတယ္။ ဒီလိုု Radio Frequency Bandwidth ကိုု ေရာင္းတာကိုု Natural Resources ကိုု ေရာင္းတာလိုု့ wireless နည္းပညာ ပညာရွင္ေတြက သတ္မွတ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုုိရင္..ဒီ radio frequency bandwidth ေတြဟာ လူက ဖန္တီးလိုု့ ရတဲ့ လွုုိင္းေတြ မဟုုတ္ပါ..သူ႔ဘာသာ ေလာက ၾကီး မွာ သဘာဝအတိုုင္း အလိုုအေလ်ာက္ရွိေနတာပါ။ ဒီ radio frequency bandwidth အသံုုးခ်ခြင့္ကိုု company တခုုခုုကိုု (ဥပမာ company A ) ေရာင္းပီးပီဆုုိရင္..ဒီ bandwidth ကိုု ေနာက္ တၿခား company ကိုု ထပ္ေရာင္းလိုု့မရေတာ့ပါဘူး..company A အေနနဲ့ ဒီ bandwidth ကိုု မသံုုးေတာ့ဘူးဆုုိပီး အစိုုးရကုုိ ၿပန္အပ္မွ ေသာ္လည္ေကာင္း…ေရာင္းထားတဲ့ သက္တမ္း သတ္မွတ္ခ်က္ ေစ့သြားတဲ့ အခါက်မွ သာ လည္ေကာင္း အစိုုးရအေနနဲ့..ေနာက္ထပ္ တၿခား ေသာ company ေတြကိုု ၿပန္ေရာင္းလုုိ့ရပါတယ္။။  ဒီေနရာ သိထားရမွာက..နုုိင္ ငံတခုုအတြက္ အဲ့လိုုမ်ိဳး မုုိဘုုိင္း ဖုုန္း network မွာ သံုုးလုုိ့ရတဲ့ bandwidth ဟာ လိုုသေလာက္ ရတာ မဟုုတ္ဘူး ဆုုိတာ သိထားရပါမယ့္..။ Natural resources လုုိ့ေၿပာတဲ့ အတုုိင္း အကန့္ အသတ္နဲ့ သာ ရွိတဲ့ အတြက္… mobile phone service ေပးခ်င္တဲ့ company ေတြ အေနဲ့.. ဒီိလုုိ့ radio frequency bandwidth အသံုုးခ်ခြင့္ ကိုု မၿဖစ္မေန ဝယ္ဖုုိ့ လိုုပါတယ္။ ဟုုတ္ပီ ဒါဆုုိ အဲ့လိုု မဝယ္ပဲ နဲ့ သူမ်ား သံုုးေနတဲ့ bandwidth ကိုု ပဲ ခပ္တည္တည္နဲ့ ယူသံုုးပီး လုုပ္ရင္မရဘူးလားလိုု့ ေမးစရာ ရွိပါတယ္။ လြယ္လြယ္ေၿပာရရင္ မရပါဘူး..ဘာလုုိ့ မရသလဲဆုုိတာကိုု ေတာ့ ေနာက္ တပိုုင္း မွာ ဆက္ၾကတာေပါ့..

ဆက္ရန္..  ေနာက္ အပိုုင္း Radio Frequency Bandwidth ကိုု ဘာလုုိ့ ဝယ္ဖိုု့လိုုအပ္ သလဲ ဆုုိတာရယ္…. Mobile phone network operator  လုုပ္ပိုုင္ခြင့္ ခ်ေပး ေသာ နည္း လမ္း မ်ား အေၾကာင္းဆက္ပါ့မယ္။။။ ဆန္းေမာ္

Part – 4..

Radio Frequency Bandwidth or Natural Resources

အရင္ အပိုု္င္းမွာ ေၿပာခဲ့တာကိုု ၿပန္ေကာက္ပါ့မယ္… radio frequency တခုုကိုု မဝယ္ဘဲ..သူမ်ား သံုုးေနတာကိုု ခပ္တည္တည္နဲ့ သံုုး မယ္ဆုုိရင္ ဘာၿဖစ္မလဲ ဆုုိေတာ့..လုုိင္း ပူးတာေတြ ၿဖစ္မယ္ေပါ့ဗ်ာ။ ဥပမာ ေပးရမယ္ ဆုုိရင္ေတာ့.. ဟိုုး အရင္ BBC, VOA, RFA နားေထာင္ တဲ့ လူေတြ မွတ္မီ ဦး မယ္ ထင္ပါတယ္။ အဲ့ဒီတုုန္းက.. BBC, VOA, RFA က လႊင့္တဲ့ အသံေတြကိုု အင္တာနက္ က ေန နားေထာင္လိုု့ မရေသးပါဘူး..ေလလွိုုင္းထဲကေန သတ္မွတ္ထားတဲ့ ေရဒီယိုုလွုုိင္းအတိုုင္း လႊင့္တာ ကိုု ေရဒီယိုု္ေလးေတြနဲ့ ဖမ္းပီး နားေထာင္ရတာပါ။ က်ဳပ္တုုိ႔ငယ္ငယ္တုုန္းက အိမ္မွာ အဲ့လိုုမ်ိဳး ေရဒီယိုု ေလးနဲ့ ၈်စ္၈်စ္ ၈်စ္ ၈်စ္ အသံေတြနဲ့ လူၾကီး ေတြ သတင္း နားေထာင္ေနပီဆုုိ..နားရြက္ေတာင္ မခပ္ရဲဘူး ဗ်ိဳ႔။ မဟုုတ္ရင္ ေကာင္းေကာင္း သတင္း နားေထာင္လုုိ႔မရဘူး..အာရံုုေနာက္တယ္ ဘာညာ နဲ့ အဆူခံရမွာေလ…. လူၾကီးေတြက က်ဳပ္တုုိ႔ကေလးေတြသာ ဆူတာဗ်..သတင္း နားေထာင္ ေကာင္းတုုန္းဆုုိ..လာပါပီ ခန ေနရင္..အေနွာင့္ အယွက္ …ဘီဘီစီ..RFA လႊင့္တာကိုု ဖမ္းပီး နားေထာင္ေနတဲ့ လူေတြ နားေထာင္ မရေအာင္ ဆုုိပီး.. အဲ့ဒီ ေခတ္တုုန္းက.. အေမရိကန္.. အင္းဂလိပ္ နုုိင္ ငံေတြနဲ႔ ၿပိဴင္ဘက္ ကြန္ၿမဴနစ္ နုုိင္ငံေတြ ၿဖစ္တဲ့..ဆုုိဗီယက္ ရုုရွား နဲ့ တရုုတ္ နုုိင္ ငံေတြက..ေန..BBC ..RFA ..VOA အသံလႊင့္ရံုုေတြက လႊင့္တဲ့ ေရဒီယိုုလွိဳင္း အတုုိင္း ေခါင္း ေလာင္း ထုုိးသံ..တုုိ႔ ေမာင္း ထုု႔သံတုုိက..လႊင့္ပါေတာ့တယ္…  RFA အစရွိသည္က လႊင့္တဲ့ အသံနဲ့..ထပ္တူက်တဲ့ လွိဳင္းကုုိ သံုုးပီး ေခါင္း ေလာင္းထိုုးသံ ေမာင္း ထုုသံေတြကိုု လႊင့္ တဲ့ အတြက္.အသံ၂ခုု ေရာသြားပီး သတင္း ကိုု ေကာင္းေကာင္း နားေထာင္လိုု့ မေရေတာ့ပါဘူး.. BBC တုုိ႔..RFA တုုိ႔က လဲ သိတယ္ ဗ်..အဲ့လိုု အလုုပ္ခံေနရတယ္ဆုုိတာကိုု..အဲ့ဒီေတာ့ သူတုုိ့က လဲ ဘာၿပန္လုုပ္လဲ ဆုုိေတာ့ သူတုုိ့ အသံလႊင့္တဲ့ ေရဒီယုုိ လွိဳင္းကိုု နဲနဲ ..နဲနဲ ၿခင္းစီ..ေၿပာင္းေၿပာင္း ပီး လႊင့္တယ္..ဆုုိလုုိခ်င္ တာက..အသံလႊင့္တဲ့ လွိဳင္းကိုု အေသတခုုထဲ သံုုးပီး မလႊင့္ပဲ..နဲနဲ စီ ေၿပာင္းပီး လႊင့္ေတာ့..ခုု န အေနွာက္အယွက္ ေပးတဲ့ ေခါင္းေလာင္းထိုုးသံကိုု ေရွာင္ပီးသားၿဖစ္သြားတာေပ့ါဗ်ာ…ဒါေပမယ့္ နားေထာင္တဲ့ လူကလဲ ဒီအတိုုင္း ထိုုင္ ပီး နားေထာင္ေနလိုု့ မရဘူးဗ်..ေရဒီယိုု ဖမ္း တဲ့ ..ဘုု႔ ေလးကိုု..နဲနဲၿခင္းစီ လွည့္လွည့္ပီး BBC ..တိုု႔..RFA တုုိ႔ ေၿပာင္းသြားတဲ့ လွိုဳင္းနဲ့ ကိုုက္ေအာင္ ၿပန္ၿပန္ခ်ိန္ေပးရတယ္.. အဲ့လုုိမွ..သတင္း ေၾကညာ တဲ့ အသံကိုု ေကာင္းေကာင္းဆက္ပီး နားေထာင္လိုု႔ရတယ္…မဟုုတ္ရင္..အသံက..တၿဖည္းၿဖည္းအားနည္းပီး တုုိးသြားေပ်ာက္သြားတတ္တယ္။..ထားပါေတာ့ ဒါကေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ နွစ္ ေတာ္ေတာ္ၾကာ က အၿဖစ္အပ်က္ေပါ့.. အဲ့ဒါကိုု ၿပန္ေၿပာင္းေၿပာ ၿပတာက.. ေရဒီယိုု အသံလွိုဳင္း ၁ ခုုကိုု ၁ေယာက္ က သံုုးေနပီဆုုိရင္.ေနာက္ တေယာက္ က ထပ္သံုုးလိုု႔မရေတာ့ဘူးဆုုိ တာကိုု ရွင္းေအာင္ ဥပမာေပးပီး ေၿပာၿပတာ..ခပ္တည္တည္နဲ့ ယူသံုုးရင္ ဘာၿဖစ္လဲဆိုုေတာ့ ၂ ေယာက္ လံုုး အလုုပ္မၿဖစ္ေတာ့ဘူး ..သံုုးမေရေတာ့ဘူးေပ့ါ.. ဒီလုုိမ်ိဳးပဲ..မုုိဘုုိင္း ဖုုန္းေတြ အတြက္ လဲ..စကားေၿပာဖုုိ့ ဆက္သြယ္ဖုုိ့အတြက္.radio frequency bandwidth ေတြကိုု..operator တခုု ဆီအတႊက္ သီးသန္႔ သတ္မွတ္ေပးရတယ္…အဲ့လိုုမ်ိဳး Bandwidth တခုု မွာ ဆုုိရင္ mobile phone user ေပါင္း ရာေထာင္ ခ်ီပီး သံုုးလိုု့ရနုုိင္ တယ္ေပ့ါ…

ဆုုိေတာ့ ဒီ radio frequency bandwidth ကိုု mobile phone operator A ကိုု ေရာင္းပီး ပီ ဆုုိရင္ တၿခား mobile phone operator ကိုု ထပ္ေရာင္းလုုိ့မရေတာ့ပါဘူး..ေနာက္တၿခား mobile phone operator အတြက္က ေနာက္ ထပ္ တၿခား က်န္ေနေသးတဲ့ ေရာင္းလိုု႔ရတဲ့ bandwidth ကိုုပဲ ေရာင္း လိုု့ရပါမယ့္။  ဒါေၾကာင့္ ဒီလုုိ့ အကန့္အသတ္နဲ့ သာေရာင္းလုုိ့ရတဲ့ အတြက္..ဒီ radio frequency bandwidth ကိုု ေလလံတင္ပီး ေရာင္းတယ္ ဆုုိရင္.. mobile phone network operator အလုုပ္ ကိုု လုုပ္ခ်င္ တဲ့ company ေတြက အၿပိဳင္အဆုုိင္ ေစ်း ေပးပိး ဝယ္မွာ ၿဖစ္တဲ့ အတြက္..သက္ဆုုိင္ ရာ နုုိင္ငံ ရဲ့ အစိုုးရအေနနဲ့..တြက္ ေၿခပိုုကိုုက္ပါတယ္။ ဥပမာ အေနနဲ့ ေၿပာရမယ္ ဆုုိရင္ ၂၀၁၀ တုုန္းက..india အစိုုးရက..အဲ့ဒီလိုု မ်ိဳး ေလလံတင္ေရာင္းတာကေန..radio frequency bandwidth အတြက္ US$ ေပါင္း 12 billion (ေဒၚလာ သန္းေပါင္း ၁ေသာင္း၂ေထာင္ ) ထိ အသားတင္ဝင္ေငြရရွိခဲ့ပါတယ္။ အေသးစိတ္ကိုု ေအာက္ က လင့္ မွာ သြားေရာက္ဖတ္ရွုု႔နုုိ္င္ပါတယ္။ http://en.wikipedia.org/wiki/Indian_Telecom_Spectrum_Auction

ဒါေပမယ့္ ေလလံတင္ၿခင္းရဲ့ မေကာင္းတဲ့ အခ်က္ကေတာ့… အစိုုးရအတြက္ အသားတင္ ဝင္ေငြ ေကာင္းေကာင္းရေပမယ့္.. ဖုုန္းသံုုးမယ့္ ၿပည္သူလူထူအတြက္ေတာ့ ဖုုန္းေၿပာခ ေတြ ေစ်းၾကီး ကုုန္တာ ေတာ့တာပါပဲ။။( ၿမင္ေအာင္ ေၿပာရရင္..ေစ်း ထဲမွာ အသားသတ္ လိုုင္ စင္ ေစ်း ၾကီး ေပးထားရရင္..အသားေရာင္းတဲ့ လူ က..ေရာင္းတဲ့ အသားေပၚမွာ..လုုိင္ စစ္ခ ေၾကေအာင္..အၿမတ္ရေအာင္..ေစ်းဝယ္ေပၚ တင္လုုိက္သလုုိေပါ့။ ) ဒါေၾကာင့္ ဒီလိုု ေလလံတင္ၿခင္းကိုု လုုပ္တာဟာ အစိုုး ရအတြက္ ဝင္ေငြတုုိးေစ ေပမယ့္ သာမာန္အမ်ားၿပည္သူလူထုု႔အတြက္ ေတာ့…ဖုုန္းေၿပာခ ေစ်ူးၾကိးပီး..ဝန္ထုုပ္ဝန္ပိုုးၿဖစ္ေစပါတယ္။။ အဲ့လိုု ဖုုန္းေၿပာခ ေစ်း ၾကီး တာမ်ိဳး ကိုု လဲ မၿဖစ္ေစခ်င္ဘူးဆုုိရင္ေတာ့..အစိုုးရအေနနဲ့..mobile network operator ေတြကိုု လုုပ္ပိုုင္ ခြင့္ ခ်ေပးဖုုိ့အတြက္ ေနာက္ ထပ္ နည္း လမ္း ၂ ခုု က်န္ပါေသးတယ္။။။

နံပါတ္ ၃ နည္း လမ္း က..beauty contest နည္း လမ္း နဲ့

နံပါတ္ ၄..နည္းလမ္း .. direct assignment with or without a fixed price ဆုုိတဲ့ နည္း လမ္း ၂ ခုုပါ.. အဲ့ဒီ ၂ ခုု ကိုုေတာ့ ေနာက္ တပိုုင္း က်မွ ဆက္ၾကတာေပ့ါ..

ဆန္းေမာ္

Part – 5.. beauty contest and direct assignment methods

ဒီအပိုုင္း မွာ ပထမ ဆံုုး beauty contest နဲ့ မုုိဘုုိင္းဖုုန္း လုုပ္ပိုုင္ ခြင့္ခ်ေပးတာကိုု ဆက္ၾကရေအာင္.. ၿမန္မာ အစိုုးရ သံုုးသြားတာ ခုု ေၿပာတဲ့ နံပါတ္ ၃ နည္း လမ္း ကိုု သံုုးပီး.. mobile phone operator company ကိုု ေရြးသြားတာပါ..

ဒီနည္း မွာ အစိုုးရက..မုုိဘိုုင္းဖုုန္းလုုပ္ငန္း လုုပ္မည့္ သူေတြဆီက ေန သူတုုိင္း ၿပည္ အတြက္ ၿပည္သူလူထုု႔အတြက္ ဘာေတြ ကိုု ဘယ္လိုုလုုပ္ေပးမလဲဆုုိတဲံ အစီအ စဥ္ အစ ရွိတာေတြကိုုအေသးစိတ္ plan ေရးဆြဲပီး  tender တင္တဲ့ အခ်ိန္မွာ.. အိတ္ပိတ္၊ ခ်ိတ္ပိတ္ပီး..tender တင္ခိုု္င္းပါတယ္။  အဲ့လိုု တင္ တဲ့ company ေတြရဲ့ plan ေပၚမူတည္ပီး.. တုုိင္းၿပည္ အတြက္ အမ်ားၿပည္သူအတြက္ အေကာင္းဆံုုး လုုပ္ေပးနုုိင္မယ္ လုုိ့ ယူဆတဲ့ company ကိုု လုုပ္ပိုုင္ ခြင့္ ခ်ေပးမွာ ၿဖစ္ပါတယ္… ဒီလိုု နည္း လမ္း မွာ radio frequency bandwidth ကိုု ေလ လံတင္ ေရာင္းသလိုုမ်ိဳး ပိုုက္ဆံ အမ်ား ဆံုုး ေပးနိုုင္ တုုိင္ းလဲ.ရမယ္ လိုု့ ေၿပာလိုု့ မရပါဘူး.. လွယဥ္ေက်းမယ္ မ်ား ေရြးသလိုုေပ့ါ….လုွတုုိင္း လဲ မနိဳင္ ေသးပါဘူး..ဗဟုုသုုတ လဲ ၿပည့္စံုု မွ.. ယဥ္လဲ ယဥ္ေက်းမွ.. သြက္လက္ ခ်က္ခ်ာ မွ..ပထမ ဆုုကိုု ရနုုိင္ မယ္ ဆုုိတဲ့ သေဘာေပ့ါ..ဒါေၾကာင့္ နညး္လမ္း နံမည္ ကိုု က.. beauty contest ( အလွမယ္ ေရြးပြဲ ) လုုိ့ အၾကမ္း အားၿဖင့္ ဘာသာၿပန္လုုိ႔ရတာေပ့ါ ဗ်ာ။

ဆုုိေတာ့ ဒီလုုိေရြးပြဲ မွာအကဲၿဖတ္ဒိုုင္ေတြက ဝင္ေရာက္ ယွဥ္ၿပိဳင္မည့္ သူေတြ အေနနဲ့..ဘယ္အခ်က္ ေတြ အတြက္ ကိုု အမွတ္ ဘယ္ေလာက္ သတ္မွတ္ထားတယ္ ဆုုိတဲ့..အမွတ္ေပး စည္းမ်ည္း ေတြ ရွိေၾကာင္း နဲ့ လည္းေကာင္း အမွတ္ေပးစည္းမ်ည္း မ်ားကိုု အမ်ား သိေအာင္ေၾကညာ ထားေပးရပါတယ္။  ဒီေနရာ မွာ တခုု ၿဖတ္ေၿပာစရာရွိတာက.. အစိုုးရ ဟာ .ေလလံတင္ ပီး ေရြးတဲ့..နံပါတ္ ၂ နည္းလမ္း ကိုု မသံုုးပဲ.. ခုု ေၿပာေနတဲ့ နံပါတ္ ၃ နည္း လမ္း ကိုု သံုုး ပီး mobile phone network operator ကိုု ေရြး တာ ၿဖစ္တဲ့ အတြက္ အစိုုး ရအေနနဲ့..ကေတာ့ ပိုုက္ ဆံမ်ားမ်ား ရတာ တခုု တည္း ကိုု ပဲ ၾကည့္တာ မဟုုတ္ေတာ့ဘူး ဆုုိတာ ေတာ့ ေသခ်ာေပါက္ ေၿပာနုုိင္ပါတယ္။ ပိုုက္ ဆံ မ်ားမ်ား ရဖုုိ့ တခုု သာ ၾကည့္မယ္ ဆုုိရင္ေတာ့ ေလလံတင္ ပီး ေရြးတာက ပိုု ရနုုိင္ေပမယ့္ ခုု ဟာ ကက်ေတာ့.. beauty contest နည္း လမ္း ကိုု သံုုးတာ ၿဖစ္တဲ့ အတြက္ ဒိေနရာမွာ..ေတာ့ အမ်ား ၿပည္သူကိုု..ပိုုပီး ဥိးစားေပးစဥ္းစားတယ္ ဆုုိတာ ေယဘူယ်အားၿဖင့္ ေၿပာနုုိင္ပါတယ္။ ဒါဆုုိ ေမး စရာ တခုု ေပၚလာတာ က… ဟုုတ္ပီ..ခုု နံပါတ္ ၃ နည္း လမ္း က..ရည္ရြယ္ခ်က္ အားၿဖင့္ေတာ့ ေကာင္းပါတယ္..ဒါေပမယ့္ အကဲၿဖတ္ဒုုိင္ လူၾကီးေတြ..က..ပထမ..ဒုုတိယ ေရြးတာဆုုိေတာ့..ဒီ ဒိုုင္ ေတြ လာဘ္မစားပဲ ေရြး တယ္ ဆိုုတာ ၿဖစ္နုုိင္ပါ့မလားေပ့ါ.. ၿမန္မာနုုိ္င္ငံ ဆုုိတာ က သိတဲ့အတိုုင္းပဲ မဟုုတ္လား..လာဘ္ေပး .လာဘ္ယူ ေသာင္းက်န္းတဲ့ ေနရာမွာ..အလြန္နာမည္ ၾကီးတယ္ ဆုုိေတာ့ကာ.. တကယ္ လိုု့သာ..ဒီလိုု လာဘ္ယူပီး..လုုပ္ပိုုင္ခြင့္ ခ်ေပးလိုုက္တယ္ ဆုုိရင္..မိေအး ၂ခါ နာ ၿဖစ္ေတာ့ မေပ့ါ….အစိုုးရလဲ ပိုုက္ဆံမရ..ၿပည္သူလူထုုလဲ နစ္နာ..ဟုုတ္တယ္ မဟုုတ္လား.. ..ဒါဆိုုရင္ေတာ့ အစိုုးရ အခြန္မ်ားမ်ား ရနုုိင္တဲ့..ေလလံတင္ေရာင္းၿခင္း ကသာ ပိုု ပီး ေကာင္းေတာ့ မေပ့ါ လုုိ့ ေၿပာစရာၿဖစ္လာပါတယ္။ မွန္ပါတယ္..ဒီ beauty contest နည္း လမ္း ကိုု သံုုးမယ္ ဆုုိရင္..အကဲ ၿဖတ္ ဒိုုင္ ေတြ လာဘ္ ယူပီး လုုပ္ပုုိင္ ခြင့္ ခ်ေပး တာမ်ိုဳး မၿဖစ္ ေအာင္..control လုုပ္ထားနုုိင္ ဖုုိ့လုုိပါတယ္။။ ဟုုတ္ပီ ဒါဆုုိ ဒီလုုိ control မ်ိဳး ကိုု ဘယ္ လိုု လုုပ္မလဲ.. ဘယ္လိုုထိန္းမလဲ.. ဆုုိတာ က အေရးၾကီးလာပါပီ..

အဲ့ဒါကိုု ဘယ္လိုုေၿဖရွင္း သြားသလဲ ဆုုိတာကိုုေတာ့ ေနာက္တပိုုင္း မွ ဆက္ၾကတာေပ့ါ..

ဆန္းေမာ္

How to select the mobile phone network operators for Myanmar? Part -1 and 2 ---- by Sann Maw

နုုိင္ငံၿခား က ဖုုန္း ေအာ္ပေရတာ ၂ ခုု ကိုု ဘယ္လုုိ ပံုုစံနဲ့ ေရြးခဲ့သလဲ ဆုုိတာ အၾကမး္ၿဖင္း ေၿပာၾကည့္ရေအာင္။

ခုု တေလာ အြန္လုုိင္း မွာ ေတြ့ေနတဲ့ ေၿပာၾကားခ်က္ေတြ အရ ဖုုန္း company ၂ခုု ကိုု ဘက္လုုိက္ေရြး မေရြး သိရေအာင္ ဆက္သြယ္ေရး ဝက္ဘ္ ဆုုိက္ မွာ ဝင္ၾကည့္လိုုက္ေတာ့ ေရြး ခဲ့တဲ့ အဆင့္ေတြကိုု English လုုိေရးပီး တင္ထားတာ ေတာ့ ေတြ့တယ္ ၿမန္မာလိုု မေတြ ့လိုု အၾကမ္းၿဖင္း ဘာသာၿပန္ပီး တင္ေပးလုုိက္တယ္။ သိလုုိသူမ်ား ဖတ္ၾကည့္ၾကပါကုုန္။

ပထမ…အစိုုးရက..ဖုုန္းoperator လုုပ္ငန္းအတြက္ ၂၀၁၂ ကုုန္ခါနီး မွာ တင္ဒါေခၚဖုုိ့အတြက္ စိတ္ဝင္စားသူ company ေတြကိုုဖိတ္ ေခၚပါတယ္။ လုုပ္ကိုု္င္ ခြင့္ ရတဲ့ company အေနနဲ့ ပထမအဆင့္ ၁၅ နွစ္ လုုပ္ခြင့္ရမယ္ ။ ပထမ ၁၅နွစ္ လုုပ္ခဲတာကိုု ၾကိဳက္တယ္..စည္းကမ္းခ်က္နဲ့ ညီညႊတ္တယ္ဆုုိရင္  ၁၅နွစ္ လုုပ္   ပီးရင္ အနည္း ဆံုု း ၁၀ နွစ္ သက္တမ္း ထပ္တုုိးလုုိ့ရမယ္။ စုု့စုုေပါင္း ၂၅ နွစ္ေပါ့….အဲ့ဒါပီး သြားရင္ ေနာက္ထပ္ သက္တမ္း တုုိးတဲ့ ဟာေတာ့ ေရးထားတာမေတြ့ရဘူး..

အဲ့ဒီ ဖိတ္ေခၚခ်က္ ကိုု စိတ္ဝင္စားတဲ့ နုုိင္ငံတကာ က..ဖုုန္း operator company ေပါင္း     ၉ ၁ ခုု က ဆက္သြယ္လာတယ္… အဲ့ဒီဆက္သြယ္ခ်က္ေတြကိုု ေဖေဖၚဝါရီ ၈ ရက္ ၂၀၁၃ ေန့အထိ လက္ ခံခဲတယ္..အဲ့ဒါ ပီး ေတာ့ ပထမ ဖိတ္ေခၚတဲ့ အဆင့္ ပီး သြားေရာ….

ဒုုတိယ အၾကိဳေရြးခ်ယ္ပြဲ အေၾကာင္း ဆက္ေရးပါ့မယ္..

မွတ္ခ်က္၊ ၊ http://www.mcit.gov.mm/ မွာ တင္ထားတဲ့ အခ်က္အလက္ ေတြကိုု မွီၿငမ္း ပီး ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ၿပန္ဆုုိပါသည္…ပညာရပ္ဆုုိင္ ရာ အေသးစိတ္အခ်က္အလက္မ်ားကိုု အတိအက် သိလိုုပါက..အထက္ပါ အင္တာနက္ ဝက္ဆုုိက္တြင္ ဝင္ေရာက္ဖတ္ရွဳ့ ေလ့လာၾကပါကုုန္၊

ေရးသားသူ ဆန္းေမာ္..

PART - 2

ဒုုတိယအဆင့္ အၾကိဳေရြးခ်ယ္ပြဲ.. (how to select the mobile phone network operators for Myanmar? ---- by    Sann Maw)

ဒုုတိယအဆင့္ အၾကိဳေရြးပြဲ ဆုုိတာကိုု ဘာလုုိ့ ထား ထား ရသလဲဆုုိေတာ့…. Mobile phone operator လုုပ္ငန္းဆုုိတာ.. လုုပ္ခ်င္တဲ့ သူတုုိင္း ထ လုုပ္လိုု့ၿဖစ္တဲ့ လုုပ္ငန္း မဟုုတ္ပါဘူး.. ဒီလုုိ လုုပ္ငန္း မ်ိဳး လုုပ္ဖုုိ့အတြက္..

၁။ လုုပ္ငန္းစတင္ တဲ့ အခ်ိန္ကတည္း က စပီး ဖုုန္းေခၚတဲ့ service စေပးနုုိ္င္တဲ့ အခ်ိန္အထိ ေဒၚလာသန္းေပါင္း မ်ား စြာအကုုန္အက်ခံပီး အရင္ၾကိဳတင္ပီး ရင္းနွီးထားရမွာၿဖစ္တဲ့အတြက္ ပိုုက္ဆံၿပန္မဝင္ခင္၊အၿမတ္မေပၚခင္ အခ်ိန္ ေတြအတြက္ အခ်ိန္ အတိုုင္းအတာတခုုအထိ ရင္းနွီး ထားဖိုု့ (capital ) အရင္ အနီွး အတြက္ ပိုုက္ဆံလဲ ရွိရမယ္။ မွတ္မိၾကဦး မလားမသိဘူး..အရင္ ၿမန္မာ ဆက္သြယ္ေရး က.ဖုုန္းကဒ္ေတြကိုု..၁၅ သိန္း .. ၅ သိန္း ၂ သိန္း ခြဲ ..၂ သိန္း နဲ့ ေရာင္းခဲ့တယ္ဆုုိတာ သူရင္း နွီး ထားတဲ့ အရင္ းအနွီး အတြက္..ဖုုန္းေခၚခ ေတြက ေန ၿပန္ရမွာကိုု မေစာင့္နုုိင္ လိုု့ အရင္ အနွီး ၿမန္ၿမန္ေပၚေအာင္..ဖုုန္း ဆင္း ကဒ္ေတြကိုု ေစ်းေစ်း ၾကီး ၾကီး နဲ့ ၿပန္ေရာင္း စားတာပဲ..ၿဖစ္သင့္ တာကေတာ့ အဲ့လိုု ေစ်း ၾကီး ၾကီး နဲ့ ၿပန္ေရာင္း စားထားတဲ့ အတြက္ အရင္း အနွီး တခ်ိဳ့ ေၾကသြားပီ ၿဖစ္တဲ့ အတြက္..ဖုုန္းေၿပာခေတြကိုု ေလ်ာ့ေပးတာမ်ိုုး လုုပ္သင့္တယ္။..သိုု့ေသာ္လဲ အဲ့ဒီလုုိ ေစ်း ေလ်ာ့ေပးတာမ်ိုုးဟာ ခုုခ်ိန္ထိၿဖစ္လာတာေတာ့ မေတြ့ရေသးဘူး.. ရသေလာက္ ဝိုုက္တယ္ဆုုိတာ မ်ု်ိုုးလားေတာ့ မသိ….ေနာက္က်ရင္ေတာ့ အၿပိဳင္အဆုုိင္ ေတြ ၿဖစ္လာမွာ ၿဖစ္တဲ့အတြက္..ဒီလုုိပံုုစံမ်ိုဴးနဲ့ ဆက္ပီး စခန္းသြားလုုိ့ မရေတာ့ဘူး ဆုုိတာေတာ့အေနွးနဲ့ အၿမန္..သိလာမယ္လုုိ့ယူဆရတာပဲ…ခုုခ်ိန္ထိကေတာ့.ဖုုန္းေခၚခေတြ..ဆားဗစ္ေတြ .ထူးထူးၿခားၿခား ေကာင္းလာေအာင္ ၿပဳ့ ၿပင္တာေတာ့ မေတြ့ရေသးဘူး..ထားပါေတာ့ ေရးရင္းနဲ့ ေဘးေရာက္သြားတယ္… ေနာက္ နံပါတ္ ၂ အခ်က္..က.

၂။ အဆင့္ၿမင့္ နည္း ပညာ ေတြကိုု သံုုးထားတာ ၿဖစ္တဲ့ အတြက္.. နည္း ပညာပိုုင္းလဲ ၿဖည့္ဆည္းေပးနုုိင္ရမယ္။ အသံုုးခ်နိုုင္ရမယ္။လုုပ္ငန္း လုုပ္ဖူးတဲ့ လုုပ္ေနတဲ့  အေတြ့အၾကံုုေတြလဲရွိရမယ္.. ခုု ေနာက္ပုုိင္း က..2G.3G …4G ဆိုုတာေတြ ေပၚလာပီၿဖစ္တဲ့အတြက္….နည္း ပညာၿမင့္တာကိုု သံုုးနုုိင္ေလ ပိုုေကာင္းေလေပ့ါ.. ဒီေနရာမွာ ေမး စရာရွိတာက..အဲ့ဒီ နည္း ပညာေတြက အစဥ္အတုုိင္း သြားစရာလုုိသလားဆုုိတာ..ပဲ..ၿမန္မာၿပည္အေနနဲ့ ဆုုိရင္ မလိုုဘူးလုုိ့ေၿဖလုုိ့ရတယ္။ ဘာလုုိ့လဲဆုုိေတာ့..ၿမန္မာၿပည္မွာ က… mobile phone network က အရမ္း ေသးေနေသးတယ္ဆုုိေတာ့ ရွိပီးသား phone network ေပၚမွာ ထပ္ တည္ တာ မဟုုတ္ ပဲ..အကုုန္လံုုးနီးပါးက..အသစ္ အသစ္ေတြ တည္ေဆာက္ရမွာၿဖစ္တဲ့အတြက္ ခုုေလာေလာဆယ္ ရွိပီးသားၿမန္မာ ဆက္သြယ္ေရး က ဆာဗစ္ေပးလက္စ (2G အမ်ားစုု ..ေနာက္ 3G service က နဲနဲ ) က ေန.. 2.5G…. 2.75G….... 3G ေတြ မခံပဲနဲ့ လည္း 3.5G HSPA+ .. 4G LTE စတာေတြကိုု တခါတည္း အဆင့္ၿမင့္ပီး တန္းေပး နုွိင္ေအာင္ လုုပ္ေပးလုုိ့ရတယ္.. လြယ္လြယ္ေၿပာရရင္.. ရုုပ္ၿမင္သံၾကား တီဗီြေတြ ေပၚတုုန္းက..ၿမန္မာနုုိင္ငံက တၿခားနုုိင္ငံေတြထက္ ေနာက္ၾကပီး လုုပ္ၿဖစ္ေတာ့..(တၿခားနုုိင္ငံေတြမွာက အစဥ္လုုိက္.. black and white TV system.. ေနာက္ colour TV system အဲ့ုလုုိမ်ိဳးအစဥ္လုုိက္ သြားရေပမယ့္ )..ၿမန္မာၿပည္အတြက္ black and white TV system ကိုု မသံုုးေတာ့ပဲ..colour TV system ကိုု တန္းသံုုးလုုိ့ ရသလိုုမ်ိုဴးေပ့ါ ။။ တကယ္လိုု့ system အေဟာင္းက ရွိေနပီးသားဆုုိရင္..phone company ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားက..မလုုိအပ္ေသးရင္..အရင္ရွိပီးသားအေဟာင္းကိုု ပဲဆက္သံုုးခ်င္ၾကတယ္..ဘာလုု့ိလဲဆုုိေတာ့အေဟာင္းကေန အသစ္ကိုု အဆင့္ၿမင့္ တယ္ဆုုိရင္..ရွိပီး သားအေဟာင္းေတြထဲက ဆက္သံုုးလိုု့ မရတာအေတာ္မ်ားမ်ား က..လြႊင့္ပစ္လုုိက္ရတာဆုုိေတာ့ အသစ္ကိုု တုုိက္ရိုုက္လုုပ္ရတာထက္ စာရင္ စုုစုုေပါင္း ကုုန္က်စရိတ္က ပိုုမ်ားပါတယ္။ ၿမန္မာၿပည္အတြက္ ကေတာ့ အဲ့လိုုမ်ိဳး အေဟာင္းကေန အသစ္သြားတာမ်ိဳး လုုပ္စရာ မလိုုေတာ့ တဲ့အတြက္ ..အဆင့္ၿမင့္ နည္း ပညာကိုု သံုုးပီး service ေပးဖိုု့အတြက္ ဖုုန္း company ေတြအေနနဲ့..ကုုန္က်စရိတ္ က မလိုုပဲ ၂ခါကုုန္ မၿဖစ္ေတာ့ဘူးလုုိုု့ အၾကမ္း ၿဖင္းအားၿဖင့္ ေၿပာလုုိ့ရတာေပ့ါ.. နည္းပညာပိုုင္း ဆုုိရာမွာ ေတာ့ 4G သံုုးမယ္ မသံုုးဘူးဆုုိတာတင္ မကဘူး..တၿခား ၾကည့္စရာ အခ်က္အလက္ေတြလဲ အမ်ားၾကီး ရွိတာေပ့ါေလ။။ အဲ့ဒါကေတာ့ ဆက္သြယ္ေရးwebsite မွာ အေသးစိတ္ေရးထားတာ မေတြ့ရဘူး။ တင္ ဒါတင္မယ္ ဆုုိတဲ့ company ေတြ အေနနဲ့ ကေတာ့ သိနုုိင္ေပမယ့္..အတြက္..အၿပင္ လူေတြ အေနနဲ့ တိတိက်က်ေတာ့ မသိရဘူး..

အဲ့ဒီေ တာ့ အထက္က တင္ၿပခဲသလိုု နည္းပညာ ေတြ အရင္ းအနွီး ေတြ အေတြ့အၾကံုုေတြ ရွိမရွိဆိုုတာကိုု ဘယ္လုုိ စစ္ေဆးမလဲဆုုိတာ လုုိလာပါပီ။ ဒါကိုု သိနုုိင္ဖုုိ့အတြက္..company ေတြရဲ့ လုုပ္ငန္း လုုပ္ဖူး တဲ့ ေနာက္ေၾကာင္း ရာဇဝင္ကိုု စစ္ေဆးၿခင္း အားၿဖင့္ သိနိုု္င္ပါတယ္။ အဲ့ဒါကေတာ့ ေအာင္က နံပါတ္ ၃ အခ်က္ပါပဲ.

၃(က) ။ ဒါမ်ိဳး mobile phone network operator လုုပ္ငန္း ကိုု အနည္း ဆံုုး လြန္ခဲ့တဲ့ ၄ နွစ္ ကတည္း က ေအာင္ ေအာင္ၿမင္ ၿမင္ လုုပ္ေနတဲ့ company လဲၿဖစ္ရပါ့မယ္။ အဲ့လုုိ ေအာင္ေအာင္ ၿမင္ ၿမင္ လုုပ္ေနတယ္ ဆုုိရမွာ..အဲ့ဒီ company ဟာ.. သူ့မိခင္နုုိင္ငံမွာ..mobile phone network operator လုုပ္ငန္းရဲ့ အစုုရွယ္ယာ အနည္း ဆံုုး ၅၀.၁% ကိုု ပိုုင္ဆုုိင္ထားရမယ္.. ေနာက္ mobile phone customers ေပါင္း ..အနည္းဆံုုး ၄ သန္း ေက်ာ္ ကိုု ဝန္ေဆာင္ မွုု႔ ေပးေနတာ ၿဖစ္ရမယ္။ revenues (ဝင္ေငြ) အေနနဲ့ မနွစ္က တနွစ္ကိုု US$ သန္း ၄၀၀ ေက်ာ္ ဝင္ေငြရွိရမယ္.. 

၃(ခ)။ ဒါတင္ မကေသးပါဘူး…  အဲ့ဒီ company ဟာ.. သူ့နုုိင္ငံတင္ မက..တၿခား နုုိင္ငံၿခား တခုုခုုမွာလည္း.. ဒီလိုုမ်ိဳး mobile phone network operatorလုုပ္ငန္းကိုု ေအာင္ ေအာင္ ၿမင္ ၿမင္ လုုပ္ေနတဲ့ company မ်ိဳး ၿဖစ္ရပါမယ္။ ေအာင္ေအာင္ ၿမင္ၿမင္ဆုုိရာမွာ.အဲ့ဒီ company ဟာ..တၿခား နုုိင္ငံကmobile phone လုုပ္ငန္း မွာ ပါတဲ့ သူ့အစုုရွယ္ယာဟာ အနည္း ဆံုုး ၃၀% နဲ့ အထက္ ၿဖစ္ရပါမယ္။ အနည္း ဆံုုး mobile users ေပါင္း ၁သန္းနဲ့ အထက္ကုုိ ဝန္ေဆာင္ မွုု႔ေပးေနတာၿဖစ္ရပါမယ္။။ ဒီ ၃(ခ) အခ်က္က ဘာလုုိ့ လိုုတာလဲဆုုိရင္..နုုိင္ ငံတခုုနဲ့ တခုု ယဥ္ေက်းမွုု..ဝင္ေငြ..ဘာသာစကား..ပညာေရး..လူမွူ႔ေရး..ဘာသာေရး စတာေတြက မတဴတဲ့အတြက္..company တခုုဟာ မိခင္ နုုိင္ ငံမွာ တင္ မက ဘူး..တၿခား လူမ်ိဳးဘာသာ ယဥ္ေက်းမွူ႔မတူတဲ့ နုုိင္ငံၿခားေတြမွာ ပါ..ဒီလုုိလုုပ္ငန္းကိုု ေအာင္ ေအာင္ ၿမင္ ၿမင္ လုုပ္ေနသလား ဆုုိတာ သိဖိုု့ လုုိပါတယ္..ဒါေၾကာင့္ ၃(က) အခ်က္သာ မက.. ၃(ခ) အခ်က္ ကိုုလဲေအာင္ေအာင္ ၿမင္ၿမင္လုုပ္ေနတယ္ဆုုိတာ သိဖုုိ့ အေရးၾကီးပါတယ္။

ဆုုိေတာ့ တုုိတုုိေၿပာရရင္..ဒီ အခ်က္ ေတြနဲ့ ကိုုက္ တဲ့ company ေတြကိုု တုုိက္ စစ္ လုုိက္ေတာ့ company ေပါင္း ၂၂ ခုု က ၿမန္မာၿပည္မွာ လုုပ္ငန္း လုုပ္မယ္ ဆုုိရင္ လုုပ္ လုုိ့ ရနုုိင္ တယ္ ဆုုိတာေတြ့ရွိရပါတယ္…  အဲ့ဒီ အဆင့္ကိုု ၂၀၁၃ ေအပရယ္ ၁၁ ရက္ေန႔မွာ အပီး သတ္နုုိင္ ပီးေတာ့ အၾကိဳ အရည္အခ်င္း နဲ့ ကိုုက္ ညီတဲ့ company ေပါင္း ၂၂ ခုု ရဲ့ စာရင္း ကိုု ထုုတ္ၿပန္ခဲ့ပါတယ္။  ေၿပာခ်င္တာက.. စစခ်င္း company 91 က လုုပ္ငန္း လုုပ္ရန္ စိတ္ဝင္စားတယ္ ဆုုိေသာ္လည္း .. ၂၂ ခုု က ပဲ..နည္း ပညာ…ေငြေၾကးအရင္းအႏွီး …အေတြ့အၾကံဳ စတာေတြ နဲ့  ကုုိက္ ညီပီး..အဲ့ဒီ ၂၂ခုုေသာ company ေတြကပဲ..mobile phone network operator အတြက္ tender တင္ သြင္း ခြင့္ ရွိတယ္ လိုု့ ေၿပာလုုိ့ ရပါတယ္။..ဒီေနရာ မွာ ဘာလုုိ့ လုုပ္ခ်င္ တဲ့သူေတြ အကုုန္လံုုး ကိုု ေပး မလုုပ္တာလဲ..လုုပ္ခ်င္တဲ့ သူေတြ အကုုန္လံုုး ကိုု ေပးလုုပ္လုုိက္ရင္..အၿပိဳင္အဆုိင္ မ်ားလာပီး ေစ်းေတြလဲ..ပိုက် မသြားနုုိင္ဘူးလား ဆုုိတာ ေမးစရာေပၚလာပါတယ္။။ အဲ့ဒါအတြက္ အေၿဖကိုုေတာ့ ေနာက္ တပိုုင္းမွ ဆက္ၾကတာေပ့ါ ဗ်ာ။ ဟုုတ္လား..

ေမးစရာ ရွိရင္ comment ေပးထားခဲ့လိုုက္ပါ..ေနာက္ အပိုုင္း ေတြမွာ အစဥ္ေၿပသလိုု ထည့္ ေၿဖေပးသြားပါ့မယ္။

ဆန္းေမာ္