Scale of Nuclear Accidents
ခုမွ သတိရလုိ႔ ဒီပို႔စ္ကို တင္လိုက္တယ္။ ေၿပာခ်င္တာက. ဂ်ပန္ရဲ့ ညဴကလီယား အႏၲရာယ္ကို အဆင့္ (၄) လုိ႔ သတ္မွတ္ထားတယ္ဆုိတာ အရင္ပို႔စ္ေတြမွာ ေၿပာခဲ့တယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္အဆင့္မွာ ဘယ္ေလာက္ စိုးရိမ္ရတယ္။ ဘယ္တုန္းက ဘယ္နုိင္ငံမွာ ဘယ္အဆင့္ထိၿဖစ္ပ်က္ခဲ့တယ္ဆုိတာ မေၿပာရေသးေတာ့ စာဖတ္သူေတြ နုိင္းယွဥ္ၾကည့္နုိင္ေအာင္ တင္ေပးလုိက္ပါတယ္။
source ကေတာ့ BBC and UN Nuclear Agency, IAEA နဲ့ ဒီ ေနရာတုိ႔ ၿဖစ္ပါတယ္။
source ကေတာ့ BBC and UN Nuclear Agency, IAEA နဲ့ ဒီ ေနရာတုိ႔ ၿဖစ္ပါတယ္။
အဆင့္သတ္မွတ္တာကို IAEA က သတ္မွတ္တယ္လို႔သိရတယ္။ ခုေၿပာတဲ့အဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္မွာ
ဓါတ္ေရာင္ၿခည္က်ေရာက္မွဳကိုတုိင္းတဲ့ယူနစ္ ကိုေတြ႔လိမ့္မယ္။ အဲ့ဒါကို မီလီဆားဗတ္=mSv ဒါမွ မဟုတ္ မိုက္ကရိဳဆားဗတ္=uSv စတာေတြနဲ့ေဖၚၿပေလ့ရွိတယ္။ ဒီေနရာမွာ မီလီ နဲ့ မိုက္ကရိဳဟာ အဆ တစ္ေထာင္ ကြာတယ္ဆုိတာ သတိထားရမယ္။ ဘာလုိ႔လဲဆုိ သတင္းေတြမွာ ေၿပာရင္ မုိက္ကရိဳလား မီလီလားေပၚမူတည္ပီး အေတာ္ၿပင္းအားကြာသြားတာ ေတြ႔ရမယ္။ အဲ့ဒါကို သတိမထားမိရင္ မလိုပဲေၾကာက္လန္႔တာမ်ိဳး။ မ်က္ကန္းတေစ မေၾကာက္တာမ်ိဳးၿဖစ္လာနုိင္တယ္။ မီလီဆားဗတ္ ဟာ မုိက္ကရိဳဆားဗတ္ထက္ အဆ ၁၀၀၀ ပိုမ်ားပါတယ္။
တနည္း 1mSv = 1000uSv ၿဖစ္တယ္။ ဒီ mSv or uSv ကို ဒီအတုိင္းသံုးရင္ တခါစာ ကိုဆုိလိုတာၿဖစ္တယ္။ ေနာက္တခ်က္က 1Sv=1000မီလီSv=1mSv ၿဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒါေလးေတြကို သတိထားပီးခြဲၿခားနားေထာင္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒါမွသာ မလုိအပ္ပဲ ေသြးပ်က္ၿခင္း၊ အရဲကိုးၿခင္းမ်ားကို ေရွာင္ရွားနိုင္မွာပါ။
ဓါတ္ေရာင္ၿခည္က်ေရာက္မွဳကိုတုိင္းတဲ့ယူနစ္ ကိုေတြ႔လိမ့္မယ္။ အဲ့ဒါကို မီလီဆားဗတ္=mSv ဒါမွ မဟုတ္ မိုက္ကရိဳဆားဗတ္=uSv စတာေတြနဲ့ေဖၚၿပေလ့ရွိတယ္။ ဒီေနရာမွာ မီလီ နဲ့ မိုက္ကရိဳဟာ အဆ တစ္ေထာင္ ကြာတယ္ဆုိတာ သတိထားရမယ္။ ဘာလုိ႔လဲဆုိ သတင္းေတြမွာ ေၿပာရင္ မုိက္ကရိဳလား မီလီလားေပၚမူတည္ပီး အေတာ္ၿပင္းအားကြာသြားတာ ေတြ႔ရမယ္။ အဲ့ဒါကို သတိမထားမိရင္ မလိုပဲေၾကာက္လန္႔တာမ်ိဳး။ မ်က္ကန္းတေစ မေၾကာက္တာမ်ိဳးၿဖစ္လာနုိင္တယ္။ မီလီဆားဗတ္ ဟာ မုိက္ကရိဳဆားဗတ္ထက္ အဆ ၁၀၀၀ ပိုမ်ားပါတယ္။
တနည္း 1mSv = 1000uSv ၿဖစ္တယ္။ ဒီ mSv or uSv ကို ဒီအတုိင္းသံုးရင္ တခါစာ ကိုဆုိလိုတာၿဖစ္တယ္။ ေနာက္တခ်က္က 1Sv=1000မီလီSv=1mSv ၿဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒါေလးေတြကို သတိထားပီးခြဲၿခားနားေထာင္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ ဒါမွသာ မလုိအပ္ပဲ ေသြးပ်က္ၿခင္း၊ အရဲကိုးၿခင္းမ်ားကို ေရွာင္ရွားနိုင္မွာပါ။
ဥပမာ အေနနဲ့ ဝီကပီးဒီးယားမွာေရးထားတာက ငွက္ေပ်ာသီးတလံုးစားရင္ 0.0001mSv ရနုိင္တယ္လုိ႔ေရးထားတယ္။
တကယ္လို႔ 400mSv/hr ဆုိရင္ လူေပၚကိုက်ေရာက္ေနတဲ့ ဓါတ္ေရာင္ၿခည္ပမာဏ ဟာ တနာရီၾကာတုိင္း ၄၀၀မီလီဆားဗတ္ သက္ေရာက္ေစတယ္လုိ႔ေၿပာတယ္။ ခုဖူကူရွီးမားစက္ရံုမွာ တခါတရံဓါတ္ေရာင္ၿခည္ထြက္တာကို ဒီလုိအသံုးမ်ိဳးနဲ့ သံုးတာေတြ႔တယ္။ ဥပမာ အေနနဲ့ 200mSv/hr စက္ရံုဂိတ္ဝမွာသက္ေရာက္တာေတြ႔တယ္ဆုိရင္ တနာရီၾကာအဲ့ဒီစက္ရံုဂိတ္ဝမွာ ဘာအကာအကြယ္မွ မပါပဲ ေနတဲ့သူဟာ ၂၀၀ မီလီဆားဗတ္ ကိုယ္ေပၚကိုသက္ေရာက္ခံလုိက္ရတယ္လုိ႔ေၿပာလုိ႔ရတယ္။
1mSv/yr ဆုိရင္ တႏွစ္လံုးေနမွ. လူေပၚက်ေရာက္တဲ့ ေရာင္ၿခည္ၿပင္းအားဟာ 1mSv ရွိတယ္လုိ႔ေၿပာတယ္။
အဆင့္(၁)- ဓါတ္ေရာင္ၿခည္က်ေရာက္မွဳဟာသာမာန္လူတေယာက္တနွစ္မွာရွိရမယ္ ပံုမွန္ပမာဏထက္နည္းနည္းေလးပိုမ်ားတယ္ (Minor safety problem) လုိ႔ေၿပာတယ္။ ခုဟာ က ကိုယ့္စိတ္ထင္ ၿမန္မာၿပည္အထက္အညာမွာ ေနပူထဲထြက္တာမ်ားရင္ၿဖစ္နုိင္တဲ့ဟာမ်ိဳးလုိ႔ထင္တယ္။ မေသခ်ာဘူး၊ကၽႊမ္းက်င္သူမ်ားဝင္ေရာက္မွတ္ခ်က္ ေပးခဲ့ရင္ပိုေကာင္းပါတယ္။
အဆင့္(၂) - ဒါက ဓါတ္ေရာင္ၿခည္ပမာဏဟာ ၁၀မီလီဆားဗတ္ နဲ့အထက္ပိုမ်ားလာတာကိုေခၚတယ္။ တႏွစ္ကိုသာမာန္လူတေယာက္အတြက္ ပံုမွန္ရွိတဲ့ ပွ်မ္းမွ်ဓါတ္ေရာင္ၿခည္သက္ေရာက္မွဳပမာဏကို ၁မီလီဆားဗတ္ (1mSv) average annual dose လုိ႔သတ္မွတ္တယ္။
ဒီ အဆင့္၁ နဲ့ ၂ မွာ သူတုို႔သံုးနဳန္းတာက အတိအက်ဆုိရင္
သာမာန္လူ= a member of public ဆုိပီးသတ္မွတ္တယ္။
ဒါကို ရွင္းေအာင္ ေၿပာတာက..ေနာက္တဆင့္မွာက်ေတာ့ worker=အလုပ္သမားတေယာက္ေပၚက် ေရာက္တဲ့ဓါတ္ေရာင္ၿခည္ပမာဏ နဲ့သတ္မွတ္တာၿဖစ္လုိ႔ ေရာမသြားေအာင္ ထပ္ရွင္းတာၿဖစ္တယ္။
အဆင့္(၃) - ဓါတ္ေရာင္ၿခည္ဟာ အလုပ္သမား=worker တေယာက္ တႏွစ္လက္ခံရမယ့္ ပမာဏ ထက္ ၁၀ ေက်ာ္ပိုမ်ားတယ္လို႔သတ္မွတ္တယ္။
အထက္က အဆင့္(၁) ကေန (၃) အထိကို incident case လုိ႔ေခၚပီး အဆင့္ (၄) ကေန (၇) ထိကိုေတာ့ Accident case လို္႔ေခၚတယ္။
အဆင့္(၄) - ဒီအဆင့္မွာေတာ့ ေရဒီယိုသတိၲၾကြပစည္းေတြပါလာပီး။ ညဴကလီးယားစက္ရံုလုိမ်ိဳးေတြကေန ေရဒီယိုသတၲိၾကြပစည္းပမာဏအနည္း ငယ္ယိုစိမ့္ထြက္လာ တာမ်ိဳးကိုေခၚတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ Tokaimura, Japan မွာ ၁၉၉၀ က လူတေယာက္ေသဘူးတယ္လုိ႔သိရတယ္။ ဘယ္မွာ ေသတယ္ဆုိတာေတာ့မပါဘူး။ စိတ္ထင္ ညဴကလီးယားစက္ရံုကလူၿဖစ္မယ္လုိ႔ ထင္တယ္။ ဒီအဆင့္ ကို Accident with local consequences= local ေဒသကိုသာ ထိခုိက္ေစနုိင္တဲ့ ဟာမ်ိဳးလုိ႔သတ္မွတ္တယ္။
အဆင့္(၅) - ဒါလဲ ေရဒီယုိသတၲိၾကြပစည္းေတြ အကန္႔အသတ္နဲ့ထုတ္လႊတ္ မွဳလုိ႔ေခၚတယ္။ ၁၉၅၇ မွာ အေမရိကား three mile island မွာ ၿဖစ္ခဲ့တဲ့ အေရးအခင္းမ်ိဳးကိုေခၚတယ္။ ဒီအဆင့္ ကိုေတာ့ Accident with wider consequences = ပိုက်ယ္က်ယ္ၿပန္႔ၿပန္႔ထိခိုက္တယ္လုိ႔ပဲ ေၿပာရမယ္ထင္တယ္။ အဲ့ဒီ ၃မုိင္ကၽႊန္းကို ခုုခ်ိန္ထိ ကန္႔သတ္နယ္ေၿမလုပ္ထား တယ္လုိ႔သိရတယ္။အဲ့ဒီအေၾကာင္းကို ေနာက္ထပ္ သပ္သပ္ေရးမယ္ စိတ္ကူးထားတယ္။
အဆင့္(၆) - ဒါကေတာ့ ေရဒီယိုသတိၲၾကြပစည္းေတြ..အေတာ္မ်ားမ်ားေပါက္ကြဲမွဳေၾကာင့္လႊင့္စင္ထြက္လာတာကိုေၿပာတာၿဖစ္တယ္။ ၁၉၅၇ မွာ Kyshtym, Russia မွာ ၿဖစ္ခဲ့တဲ့ဟာ လို႔ေၿပာတယ္။အဲ့တုန္းကစတီးကန္နဲ့သိုေလွာင္ထားတဲ့တန္ ၈၀ ေလာက္ရွိတဲ့ radioactive waste ေတြကို အေအးေပးတဲ့စနစ္ပ်က္သြားတဲ့အတြက္ အပူလြန္ပီး စတီးေလွာင္ကန္ဟာ ေပါက္ကြဲထြက္သြားတယ္။ ၁၀ နာရီအတြင္း ကီလုိမီတာ ၃၅၀ ေလာက္ကို ေရဒီယိုသတၲိၾကြဓါတ္ေတြ ပ်ံနွံကုန္တယ္လုိ႔သိ၇တယ္။
ဒါကို Serious Accident လုိ႔ေၿပာတယ္။ ဘာသာ ၿပန္ရင္ေတာ့ ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ထိခိုက္တယ္လို႔ပဲ ၿပန္ရမယ္။ ဘာကို ဆုိလုိခ်င္တယ္ ဆုိတာေတာ့ တိတိက်က်မသိဘူး။
ဒီအဆင့္မွာ ေအာက္ပါထိခို္က္မွဳေတြရွိခဲ့တယ္။
၁။ အဲ့တုန္းက ဆိုဗီယက္အစိုးရဟာ ပါတ္ဝန္းက်င္လူထုကို အခ်ိန္မွီအသိမေပးခဲ့ဘူး။ တပါတ္ေလာက္ေနာက္က်ပီးမွ..အသိေပးတယ္။ကယ္ဆယ္ေရးေတြလုပ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္လူထုဟာ ေရဒီေရးရွင္း ရဲ့ဒါဏ္ေတြကို ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ခံခဲ့ရတယ္။
၂။ အနည္းဆံုးလူ ၂၀၀နဲ့ အထက္ဟာ ကင္ဆာေရာဂါ နဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေသသြားတယ္။
၃။ အဲ့လိုၿဖစ္ခဲ့တဲ့ ေနရာကို EURT (East Ural Radioactive Trace) site လုိ႔ေခၚတယ္။ ခုခ်ိန္ထိ လူေတြကို ၿဖတ္သြားခြင့္မၿပဳေသးဘူး။
အဆင့္(၇) - ဒါကေတာ့ ေနာက္ဆံုးအဆင့္၊ အၿပင္းဆံုးၿဖစ္တယ္။ Major Accident လုိ႔ေခၚတယ္။ ဒါလဲ ဆုိဗီယက္ မွာၿဖစ္တာပဲ။ Chernobyl, Russia 1986 ခ်ာနုိဘိုင္း ညဴကလီးယားစက္ရံုေပါက္ကြဲမွဳ လိုဟာမ်ိဳးကိုေၿပာတာ၊ ကိုယ့္စိတ္ထင္ အသက္ ၃၀ နဲ့ အထက္လူေတြ ဆုိရင္ေတာ့ အေသအခ်ာ မွတ္မိမယ္ထင္တယ္။ အဲ့ဒီတုန္းက..ၿမန္မာၿပည္မွာ အက္ဆစ္မိုးရႊာမယ္ ဘာညာဆုိပီးေတာ့ အကုန္လန္႔ေနၾကေသးတယ္။ ေနာက္ေတာ့လဲၿမန္မာၿပည္မွာေတာ့မရြာဘူး။အုိင္ယာလန္မွာ သြားရြာတယ္လုိ႔ၾကားတယ္။ ခ်ာနုိဘို္င္းေၾကာင့္ ေအာက္ပါအက်ိဳးဆက္ေတြၿဖစ္ခဲ့တယ္လုိ႔သိရတယ္။
၁။ အုိင္ယာလန္မွာ ညဴကလီးယားမိုးရြာတယ္
၂။ယူကရိန္း၊ ဘုိင္လာရဳစ္၊ ရုရွ ရဲ့ဧရိယာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာညဴကလီးစြန္႔ပစ္ပစည္းေတြေၾကာင့္ ပါတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္ကုန္တယ္။
၃။ အဓိကၿဖစ္တဲ့ေနရာနဲ့ ၄ ကီလုိမီတာအတြင္းက အပင္ေတြ အကုန္ေသကုန္တယ္။ အဲ့ဒီေဒသကို ခု အနီေရာင္ေတာအုပ္ လို႔ေခၚတယ္။
၄။သတၲဝါေတြဟာ အေတာ္မ်ားမ်ားေသကုန္တယ္။ မေသပဲက်န္တာေတြလဲ သိုင္းရြိဳက္ နဲ့ မ်ိဳးပြားအင္ဂါေတြမွာ ထိခိုက္ကုန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ေနာက္မ်ိဳးဆက္ေတြမွာေတာ့ မသက္ေရာက္ဘူးလုိ႔သိရတယ္။
၅။လူေပါင္း ၃ သိန္းေက်ာ္ကို အၿပီးတုိင္ေနရာေရႊ ခိုင္းလုိက္ရတယ္။ အဲ့လုိမေရႊနုိင္ခင္မွာ တခ်ိဳ႔လူေတြေသကုန္တယ္။ တခ်ိဳ႔ေနာက္ပိုင္းမွာ ကင္ဆာေရာဂါေတြရတယ္။ ေနာက္ညဴစက္ရံုဝန္ထမ္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ့ စက္ရံုမီးေလာင္တာကို ၿငိမ္းသတ္ရတဲ့ မီးသတ္သမားေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားရက္ပိုင္းအတြင္း ေရဒီေရးရွင္းသင့္လုိ႔ ေသကုန္တယ္။ ဘာလုိ႔ဒီေလာက္ေသတာ မ်ားကုန္လဲဆုိရင္ အဲ့ဒီတုန္းက ဆုိဗီယက္အစိုးရဟာ ပြင့္လင္းမွဳမရွိဘူး။ ဝန္ထမ္းေတြ.။မီးသတ္သမားေတြဟာ ေရဒီေရးရွင္းအႏၲရာယ္ရွိတယ္ဆုိတာ သတိေပးခံရၿခင္းမရွိပဲ၊ အကာအကြယ္မပါပဲ ၿငိမ္းသတ္ခဲ့ရတယ္ဆုိတာ ေနာက္ပုိ္င္းမွာ စစ္ေဆးခ်က္ေတြမွာ ေတြ႔ရွိရတယ္။
ဒီ အေၾကာင္းကိုလဲ သတ္သတ္ေရးမယ္ စိတ္ကူးထားတယ္။
အထက္က ေၿပာခဲ့တဲ့ အဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္ေတြမွာ..တိတိက်က်..ဘယ္အဆင့္ဟာၿဖင့္ ဘယ္နွစ္မုိင္ ပါတ္လည္အတြင္း ထိခိုက္မယ္။ ဘာေတြၿဖစ္ကုန္မယ္ ဆုိတာအတိအက်ေၿပာမထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဘာပဲၿဖစ္ၿဖစ္..အေမရိကား ၃မုိင္ကၽႊန္းအေရးအခင္း (အဆင့္ ၅) နဲ့ ရဳရွ ခ်ာနုိဘုိင္း အေရးအခင္း (အဆင့္ ၇) အေၾကာင္း ဖတ္ပီးသြားရင္ေတာ့ တၿခားအဆင့္ ေတြကို လဲ ခန္႔မွန္းလုိ႔ ရသြားမယ္လုိ႔ ယူဆရတာပဲ။ အနည္းဆံုး အဆင့္ (၄) (မွတ္ခ်က္။ ။ ခုေလာေလာဆယ္ ဂ်ပန္မွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အဆင့္ ကိုေၿပာတာ) နဲ့ အဆင့္ (၆) ကိုေတာ့ ခန္႔မွန္း လုိ႔ရသြားမယ္ထင္တယ္။ ဒါဆုိရင္..ကိုယ့္အေနနဲ့ ဘယ္ေလာက္ထိၿပင္ဆင္ထားသင့္တယ္ ဆုိတာသိရတာေပ့ါ။
ကဲညနက္သြားပီ။ေတာ္ေသးပီ။
ဒီ အဆင့္၁ နဲ့ ၂ မွာ သူတုို႔သံုးနဳန္းတာက အတိအက်ဆုိရင္
သာမာန္လူ= a member of public ဆုိပီးသတ္မွတ္တယ္။
ဒါကို ရွင္းေအာင္ ေၿပာတာက..ေနာက္တဆင့္မွာက်ေတာ့ worker=အလုပ္သမားတေယာက္ေပၚက် ေရာက္တဲ့ဓါတ္ေရာင္ၿခည္ပမာဏ နဲ့သတ္မွတ္တာၿဖစ္လုိ႔ ေရာမသြားေအာင္ ထပ္ရွင္းတာၿဖစ္တယ္။
အဆင့္(၃) - ဓါတ္ေရာင္ၿခည္ဟာ အလုပ္သမား=worker တေယာက္ တႏွစ္လက္ခံရမယ့္ ပမာဏ ထက္ ၁၀ ေက်ာ္ပိုမ်ားတယ္လို႔သတ္မွတ္တယ္။
အထက္က အဆင့္(၁) ကေန (၃) အထိကို incident case လုိ႔ေခၚပီး အဆင့္ (၄) ကေန (၇) ထိကိုေတာ့ Accident case လို္႔ေခၚတယ္။
အဆင့္(၄) - ဒီအဆင့္မွာေတာ့ ေရဒီယိုသတိၲၾကြပစည္းေတြပါလာပီး။ ညဴကလီးယားစက္ရံုလုိမ်ိဳးေတြကေန ေရဒီယိုသတၲိၾကြပစည္းပမာဏအနည္း ငယ္ယိုစိမ့္ထြက္လာ တာမ်ိဳးကိုေခၚတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ Tokaimura, Japan မွာ ၁၉၉၀ က လူတေယာက္ေသဘူးတယ္လုိ႔သိရတယ္။ ဘယ္မွာ ေသတယ္ဆုိတာေတာ့မပါဘူး။ စိတ္ထင္ ညဴကလီးယားစက္ရံုကလူၿဖစ္မယ္လုိ႔ ထင္တယ္။ ဒီအဆင့္ ကို Accident with local consequences= local ေဒသကိုသာ ထိခုိက္ေစနုိင္တဲ့ ဟာမ်ိဳးလုိ႔သတ္မွတ္တယ္။
အဆင့္(၅) - ဒါလဲ ေရဒီယုိသတၲိၾကြပစည္းေတြ အကန္႔အသတ္နဲ့ထုတ္လႊတ္ မွဳလုိ႔ေခၚတယ္။ ၁၉၅၇ မွာ အေမရိကား three mile island မွာ ၿဖစ္ခဲ့တဲ့ အေရးအခင္းမ်ိဳးကိုေခၚတယ္။ ဒီအဆင့္ ကိုေတာ့ Accident with wider consequences = ပိုက်ယ္က်ယ္ၿပန္႔ၿပန္႔ထိခိုက္တယ္လုိ႔ပဲ ေၿပာရမယ္ထင္တယ္။ အဲ့ဒီ ၃မုိင္ကၽႊန္းကို ခုုခ်ိန္ထိ ကန္႔သတ္နယ္ေၿမလုပ္ထား တယ္လုိ႔သိရတယ္။အဲ့ဒီအေၾကာင္းကို ေနာက္ထပ္ သပ္သပ္ေရးမယ္ စိတ္ကူးထားတယ္။
အဆင့္(၆) - ဒါကေတာ့ ေရဒီယိုသတိၲၾကြပစည္းေတြ..အေတာ္မ်ားမ်ားေပါက္ကြဲမွဳေၾကာင့္လႊင့္စင္ထြက္လာတာကိုေၿပာတာၿဖစ္တယ္။ ၁၉၅၇ မွာ Kyshtym, Russia မွာ ၿဖစ္ခဲ့တဲ့ဟာ လို႔ေၿပာတယ္။အဲ့တုန္းကစတီးကန္နဲ့သိုေလွာင္ထားတဲ့တန္ ၈၀ ေလာက္ရွိတဲ့ radioactive waste ေတြကို အေအးေပးတဲ့စနစ္ပ်က္သြားတဲ့အတြက္ အပူလြန္ပီး စတီးေလွာင္ကန္ဟာ ေပါက္ကြဲထြက္သြားတယ္။ ၁၀ နာရီအတြင္း ကီလုိမီတာ ၃၅၀ ေလာက္ကို ေရဒီယိုသတၲိၾကြဓါတ္ေတြ ပ်ံနွံကုန္တယ္လုိ႔သိ၇တယ္။
ဒါကို Serious Accident လုိ႔ေၿပာတယ္။ ဘာသာ ၿပန္ရင္ေတာ့ ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ထိခိုက္တယ္လို႔ပဲ ၿပန္ရမယ္။ ဘာကို ဆုိလုိခ်င္တယ္ ဆုိတာေတာ့ တိတိက်က်မသိဘူး။
ဒီအဆင့္မွာ ေအာက္ပါထိခို္က္မွဳေတြရွိခဲ့တယ္။
၁။ အဲ့တုန္းက ဆိုဗီယက္အစိုးရဟာ ပါတ္ဝန္းက်င္လူထုကို အခ်ိန္မွီအသိမေပးခဲ့ဘူး။ တပါတ္ေလာက္ေနာက္က်ပီးမွ..အသိေပးတယ္။ကယ္ဆယ္ေရးေတြလုပ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္လူထုဟာ ေရဒီေရးရွင္း ရဲ့ဒါဏ္ေတြကို ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ခံခဲ့ရတယ္။
၂။ အနည္းဆံုးလူ ၂၀၀နဲ့ အထက္ဟာ ကင္ဆာေရာဂါ နဲ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ေသသြားတယ္။
၃။ အဲ့လိုၿဖစ္ခဲ့တဲ့ ေနရာကို EURT (East Ural Radioactive Trace) site လုိ႔ေခၚတယ္။ ခုခ်ိန္ထိ လူေတြကို ၿဖတ္သြားခြင့္မၿပဳေသးဘူး။
အဆင့္(၇) - ဒါကေတာ့ ေနာက္ဆံုးအဆင့္၊ အၿပင္းဆံုးၿဖစ္တယ္။ Major Accident လုိ႔ေခၚတယ္။ ဒါလဲ ဆုိဗီယက္ မွာၿဖစ္တာပဲ။ Chernobyl, Russia 1986 ခ်ာနုိဘိုင္း ညဴကလီးယားစက္ရံုေပါက္ကြဲမွဳ လိုဟာမ်ိဳးကိုေၿပာတာ၊ ကိုယ့္စိတ္ထင္ အသက္ ၃၀ နဲ့ အထက္လူေတြ ဆုိရင္ေတာ့ အေသအခ်ာ မွတ္မိမယ္ထင္တယ္။ အဲ့ဒီတုန္းက..ၿမန္မာၿပည္မွာ အက္ဆစ္မိုးရႊာမယ္ ဘာညာဆုိပီးေတာ့ အကုန္လန္႔ေနၾကေသးတယ္။ ေနာက္ေတာ့လဲၿမန္မာၿပည္မွာေတာ့မရြာဘူး။အုိင္ယာလန္မွာ သြားရြာတယ္လုိ႔ၾကားတယ္။ ခ်ာနုိဘို္င္းေၾကာင့္ ေအာက္ပါအက်ိဳးဆက္ေတြၿဖစ္ခဲ့တယ္လုိ႔သိရတယ္။
၁။ အုိင္ယာလန္မွာ ညဴကလီးယားမိုးရြာတယ္
၂။ယူကရိန္း၊ ဘုိင္လာရဳစ္၊ ရုရွ ရဲ့ဧရိယာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာညဴကလီးစြန္႔ပစ္ပစည္းေတြေၾကာင့္ ပါတ္ဝန္းက်င္ထိခိုက္ကုန္တယ္။
၃။ အဓိကၿဖစ္တဲ့ေနရာနဲ့ ၄ ကီလုိမီတာအတြင္းက အပင္ေတြ အကုန္ေသကုန္တယ္။ အဲ့ဒီေဒသကို ခု အနီေရာင္ေတာအုပ္ လို႔ေခၚတယ္။
၄။သတၲဝါေတြဟာ အေတာ္မ်ားမ်ားေသကုန္တယ္။ မေသပဲက်န္တာေတြလဲ သိုင္းရြိဳက္ နဲ့ မ်ိဳးပြားအင္ဂါေတြမွာ ထိခိုက္ကုန္တယ္။ ဒါေပမယ့္ေနာက္မ်ိဳးဆက္ေတြမွာေတာ့ မသက္ေရာက္ဘူးလုိ႔သိရတယ္။
၅။လူေပါင္း ၃ သိန္းေက်ာ္ကို အၿပီးတုိင္ေနရာေရႊ ခိုင္းလုိက္ရတယ္။ အဲ့လုိမေရႊနုိင္ခင္မွာ တခ်ိဳ႔လူေတြေသကုန္တယ္။ တခ်ိဳ႔ေနာက္ပိုင္းမွာ ကင္ဆာေရာဂါေတြရတယ္။ ေနာက္ညဴစက္ရံုဝန္ထမ္းေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ့ စက္ရံုမီးေလာင္တာကို ၿငိမ္းသတ္ရတဲ့ မီးသတ္သမားေတြ အေတာ္မ်ားမ်ားရက္ပိုင္းအတြင္း ေရဒီေရးရွင္းသင့္လုိ႔ ေသကုန္တယ္။ ဘာလုိ႔ဒီေလာက္ေသတာ မ်ားကုန္လဲဆုိရင္ အဲ့ဒီတုန္းက ဆုိဗီယက္အစိုးရဟာ ပြင့္လင္းမွဳမရွိဘူး။ ဝန္ထမ္းေတြ.။မီးသတ္သမားေတြဟာ ေရဒီေရးရွင္းအႏၲရာယ္ရွိတယ္ဆုိတာ သတိေပးခံရၿခင္းမရွိပဲ၊ အကာအကြယ္မပါပဲ ၿငိမ္းသတ္ခဲ့ရတယ္ဆုိတာ ေနာက္ပုိ္င္းမွာ စစ္ေဆးခ်က္ေတြမွာ ေတြ႔ရွိရတယ္။
ဒီ အေၾကာင္းကိုလဲ သတ္သတ္ေရးမယ္ စိတ္ကူးထားတယ္။
အထက္က ေၿပာခဲ့တဲ့ အဆင့္သတ္မွတ္ခ်က္ေတြမွာ..တိတိက်က်..ဘယ္အဆင့္ဟာၿဖင့္ ဘယ္နွစ္မုိင္ ပါတ္လည္အတြင္း ထိခိုက္မယ္။ ဘာေတြၿဖစ္ကုန္မယ္ ဆုိတာအတိအက်ေၿပာမထားတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဘာပဲၿဖစ္ၿဖစ္..အေမရိကား ၃မုိင္ကၽႊန္းအေရးအခင္း (အဆင့္ ၅) နဲ့ ရဳရွ ခ်ာနုိဘုိင္း အေရးအခင္း (အဆင့္ ၇) အေၾကာင္း ဖတ္ပီးသြားရင္ေတာ့ တၿခားအဆင့္ ေတြကို လဲ ခန္႔မွန္းလုိ႔ ရသြားမယ္လုိ႔ ယူဆရတာပဲ။ အနည္းဆံုး အဆင့္ (၄) (မွတ္ခ်က္။ ။ ခုေလာေလာဆယ္ ဂ်ပန္မွာ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အဆင့္ ကိုေၿပာတာ) နဲ့ အဆင့္ (၆) ကိုေတာ့ ခန္႔မွန္း လုိ႔ရသြားမယ္ထင္တယ္။ ဒါဆုိရင္..ကိုယ့္အေနနဲ့ ဘယ္ေလာက္ထိၿပင္ဆင္ထားသင့္တယ္ ဆုိတာသိရတာေပ့ါ။
ကဲညနက္သြားပီ။ေတာ္ေသးပီ။
စာလာဖတ္သူအေပါင္းက်န္းမာပါေစ။
ကိုဆန္းေမာ္ sannmaw.com
ကိုဆန္းေမာ္ sannmaw.com
ကိုဆန္းေမာ္ေရ
ReplyDeleteမအားတဲ႕ၾကားေက်းဇူးပါ
ေသခ်ာဖတ္ရွဳကိုးကားရွင္းလင္းေရးေပးတာမို႕